بررسي تناسب پوشش‌هاي مصنوعي زهكشي با خصوصيات خاك در اراضي دشت شادگان با استفاده از آزمون نفوذسنجي

Investigation of Drainage Synthetic Envelopes Proportionality with the Soil Properties of Shadegan Plain Using Permeameter Test

انتخاب پوشش (فيلتر) مناسب، يكي از موارد اصلي در تضمين عملكرد سامانه ­هاي زهكشي زيرزميني است. در سال ­هاي اخير تأمين پوشش ­هاي دانه­ اي (شن و ماسه) به­ دلايلي مانند دوري معادن از محل اجراي پروژه­ ها، هزينه زياد، نامتناسب بودن دانه ­بندي با خاك محل و مسائل زيست­ محيطي دشوار شده است و به ­همين دلايل كاربرد پوشش ­هاي مصنوعي به ­عنوان جايگزين مطرح شده كه نياز به بررسي و تأييد دارد. در اين تحقيق، با توجه به اهميت تطابق پوشش زهكشي با خصوصيات خاك و شرايط هر منطقه، تناسب پوشش ­هاي مصنوعي رايج براي استفاده در اراضي تحت زهكشي دشت شادگان واقع در استان خوزستان بررسي شده است. به اين منظور، آزمون ­هاي نفوذسنجي مطابق استاندارد ASTM D-5101 روي سه نمونه پوشش مصنوعي PLM شامل يك نمونه با مشخصه تجاري PP450 توليد خارج و دو نمونه با مشخصه ­هاي تجاري PP450 و PP700 توليد شده در يكي از كارخانه­هاي داخل كشور اجرا شد. مقادير هدايت هيدروليكي و نسبت گراديان مجموعه خاك- پوشش مصنوعي براي سه پوشش فوق تعيين شد. متوسط هدايت هيدروليكي براي پوشش­ هاي PP450 خارجي و PP450 و PP700 ايراني به ­ترتيب 0/21، 0/11 و 0/13 متر در روز و متوسط نسبت گراديان براي اين پوشش­ ها به ­ترتيب 1/86، 0/78و 0/84 به ­دست آمد. با توجه به مقادير نسبت گراديان و تغييرات هدايت هيدروليكي، عملكرد پوشش­ هاي PP450 و PP700ايراني نزديك به­ هم ارزيابي شد و در الويت قرار گرفت، اما مقادير هدايت هيدروليكي و نسبت گراديان مجموعه خاك- پوشش PP700 ايراني، درصد تغييرات و نوسان كمتري را در خلال آزمون از خود نشان داد.

Selecting a proper envelope (filter) guarantees the performance of underground drainage systems. Mineral and granular envelopes (sand and gravel) have drawbacks such as distance of source from project, high cost, inappropriate gradation of envelope in relation to soil and environmental issues. The use of synthetic envelopes is an alternative, but needs further investigation. There are different types of synthetic envelopes and it is important to adapt the products with soil and regional conditions. The present study investigated the suitability of conventional synthetic envelopes for the Shadegan irrigation and drainage project in Khuzestan province. The permeameter tests compliant with standard ASTM D-5101 were carried out for three samples: an imported PLM synthetic envelope (PP450) and two samples produced by domestic Iranian factory (PP450, PP700). The hydraulic conductivity (HC) and gradient ratio (GR) of the soilsynthetic envelope combinations were determined. The results showed that average HC for the PP450, PP450 and PP700 were 0.21, 0.11 and 0.13 m/d, respectively; the average GR were 1.86, 0.78, and 0.84, respectively. The results suggest that the use of the Iranian PP450 and PP700 envelopes, which have similar functional abilities, is preferable, but PP700 showed less variation during testing.