تاثير بهره برداري به روش تيغ زني در ادامه ي حيات و زادآوري كتيراي گون سفيد (Astragalus gossypinus Fischer.)

The effectof number and frequency ofscarification on survivaland regenerationofAstragalusgossypinusFischer

كتيرا يكي از محصولات فرعي مهم و صادراتي مراتع استان اصفهان مي‌باشد كه از گونه Astragalus gossypinus استحصال مي­گردد. استفاده بي رويه و ناصحيح، در سال هاي اخير موجب تخريب گسترده رويشگاههاي طبيعي اين گياه شده است. اين تحقيق به منظور بررسي تأثير بهره­برداري، در ادامه حيات و زادآوري گونه مذكور در منطقه يحيي آباد نطنز از 1379 شروع و تا سال 1385 ادامه يافت. در اين پژوهش از آزمون اسپليت پلات بر پايه بلوك­هاي كامل تصادفي تحت تيمار تعداد تيغ (2 و 3 تيغ در هر پايه) و دفعات برداشت در سال (2، 4 و 6 نوبت) با 3 تكرار استفاده گرديد. كرت هاي آزمايش شامل30 بوته كه براي اولين بار مورد بهره‌برداري قرار مي­گرفتند بودند. در اين كرت­ها ميزان محصول، درصد تلفات بوته در اثر بهره­برداري، وزن هزار دانه و تاج پوشش بوته­ها اندازه­گيري و نتايج حاصل آناليز گرديد. نتايج نشان داد كه بهره­برداري، روي درصد تاج پوشش گونه تأثير منفي داشته و رشد را محدود مي سازد. همينطور تعداد تيغ (2 و 3 تيغ) روي توليد محصول اثر معني­دار ندارد. در مجموع با توجه به درصد تلفات بوته، تيمارهاي دو تيغ و چهار مرتبه برداشت در طول دوره بهره­برداري توصيه مي­گردد.

Gum tragacanth is one of the most important medicinal and industrial products of rangelands, obtained from the scarification of gum tragacanth-producing Astragalus including Astragalus gossypinus. This species is threatened with extinction due to the nonnormative exploitation. This research was aimed to provide a scientific method for the exploitation of gum tragacanth as well as the conservation and survival of this species. The study was conducted in two regions of Isfahan province using a random complete blocks design in a factorial scheme with three replications. Each replication included 30 shrubs that were exploited for the first time. Treatments included the number of scarification and harvesting. The traits included the amount of gum tragacanths obtained from each replication, the percentage of plant mortality, canopy cover, and 1000-seed weight. According to the obtained results, the number of harvesting had a negative impact on canopy cover. The number of scarification and harvesting and their interaction effect on product was not significant. Overall, two scars and four-times harvesting could be recommended for the exploitation of A. gossypinus.