عملكرد اشكانيان در پاسداري از مرزها

The Parthians’ performance in Guarding the borders (Mythological-Historical Marzbānān)

در اوايل سدة سوم پيش از ميلاد و روزگاري كه با فروپاشي قدرت هخامنشي، حكومتي بيگانه زمام امور را در دست گرفته بود، قومي ايراني از مناطق شرقي ايران زمين برخاسته و حكومتي ايراني برپا داشت. از ويژگي‌هاي اين حكومت كه با عنوان پارتيان/ اشكانيان شناخته مي‌شوند، هنر جنگجويي و مرزباني بود كه سبب گرديد در تاريخ ايران، دوراني با عنوان عصر پهلواني و حماسي آغاز گردد. بدين سان مسئلة اصلي در اين پژوهش بر اين مبنا است كه اشكانيان به‌عنوان ميراث‌داران دولت هخامنشي و دولتي ايراني چه نگرشي به قلمرو و مرز داشته‌ و براي حفظ حدود و ثغور كشور، چه اقداماتي انجام داده‌اند و عملكرد ايشان در اين زمينه، سبب وقوع چه رخدادهايي در تاريخ ملي (اساطيري) ايران گرديده است. در اين راستا با بررسي منابع تاريخي و روايات ملي و بر مبناي توصيف و تحليل اسناد و مدارك موجود، از جمله دستاوردهاي پژوهشِ حاضر آن است كه اشكانيان در تقسيمات كشوري و برخي عناوين حكومتي به شيوة هخامنشيان عمل كرده و در پاسداري از قلمرو از شگردهاي آنان بهره برده‌اند؛ بنابراين، افزون بر استقرار اقوام جنگجو در مرزها به‌عنوان مرزبانان، عملكرد ايشان در حراست از قلمرو سبب گرديد كه برخي شهرياران اشكاني را در تاريخ اساطيري ايران در نقش پهلوانان مشاهده كنيم؛ پهلواناني كه در پاسداري از مرزها شهره گشته و بزرگ‌ترين خويشكاري آنان «مرزباني/ Marz(o)bān» قلمداد مي‌گردد كه عنوان و سِمَتي است كه از ابداع اشكانيان به شمار مي‌رفت.

In early 3rd century B.C., when a foreign government ruled over the country after the fall of the Achaemenid Empire, an Iranian ethnic group from Eastern Iran was rose to power and established an Iranian government. Some of the characteristics of The Arcasids or the Parthian Government was the art of warfare and protecting the borders, which caused the advent of a heroic and epic era in Iranian history. Thus, with this in mind, the main question of this study is what viewpoint did the Parthians, as inheritors of the Achaemenid and Iranian Empire, had about territory and border and what measures they took to protect the country borders and what consequences their performance had in the national (mythological) history of Iran. For this purpose, through studying historical sources and national narratives and based on the description and analysis of the existing documents, one of the findings of this study is that in some state divisions and some government titles, the Parthians acted in the manner of the Achaemenids and made use of some of their techniques in protecting their territory. So, in addition to the settlement of warrior tribes on the borders as marzbānān (border guards), and their performance in protecting the territory could be the reason we see some of Parthian kings in the role of heroes in the mythological history of Iran; Heroes who became famous for protecting the borders and whose biggest role is considered to be marzbān, a title and position given by the Parthians for the first time.