كليدواژه :
ادبيات پايداري , شعر متعهد , تركيب بند عاشورايي , محتشم , قزوه
چكيده فارسي :
ادبيات پايداري در معني عام، به ادبياتي گفته مي شود كه نوعي مقاومت در برابر هجوم‌هاي فكري، سياسي، فرهنگي و نظامي را القامي كند. در اين صورت، ادبيات عاشورايي را بايد از برترين و زيباترين نوع ادبيات پايداري دانست.
در اين پژوهش از ميان اشعار عاشورايي، دو تركيب بند محتشم كاشاني و عليرضا قزوه، از نظر صورت و محتوا با يكديگر مقايسه شدهاست. بررسي ويژگي هاي اين اشعار نشان مي دهد؛ محتشم با بيان جزئيات حوادث، گويي به ذكر مصيبت و نوحه خواني مي‌پردازد و تحريك احساسات و عواطف در آن غلبه دارد؛ به نحوي كه ميتوان اين گونه اشعار را «حادثه محور» دانست. ويژگي هاي شعر او هم از نظر شكل و صورت در قافيه و رديف و هم واژه ها و مفاهيم آنها، به شيوه اي است كه با تداعي‌كردن حالت حزن و اندوه و گاهي با ايجاد صوت و آهنگي متناسب با آن در الفاظ، بتواند هدف شاعر را محقق كند.
اما قزوه ضمن خلق شعري حماسي و پرشور، بيشتر اهداف و نتايج آن واقعه را بيان كرده و دربارۀ عوامل ايجاد آن صحبت ميكند و آن را بستري براي بيان مفاهيم آزادگي، دفاع از حق و مقاومت در برابر ظلم قرار ميدهد؛ بنابراين، اين دسته از سروده ها را ميتوان «هدف محور» دانست. در سطح ساختار، قوافي، رديف ها و واژه گزيني هاي او همه در راستاي همين هدف انتخاب شدهاست. مضامين شعر او نيز از اين واقعه به‌عنوان يك انقلاب عظيم خبر ميدهد.
چكيده لاتين :
Resistance literature has been generally regarded as a type of literature which induces a kind of resistance against intellectual, political, cultural, and military attacks. In this case, Ashura literature should be considered as the best and the most beautiful type of resistance literature. In this reserach, among many Ashura poems, two tarkib-bands (literally: composite-ties) by Mohtasham Kashani and Alireza Qazveh were chosen to be compared in terms of both form and content. The comparison of these poems reveals that Mohtasham seems to recite tragedy and lament (noha) in which the arousal of emotions and feelings are dominant by representing the events in detail, in a way that these types of poems could be considered as ‘event-oriented’. The characteristics of his poems in terms of form, in rhyme and row, and also in terms of content, in the meanings of the words are all in a way to be capable of realizing the poet’s goal by denoting sorrow and sometimes by producing a sound or music relevant to it. But, Qazveh, while creating an epic and vivid poem, mostly represents the purposes and consequences of that event, speaking of the factors giving rise to it and considers it as a means of expressing freedom, the defense of the rights, and resistance against oppression. So, these group of poems could be considered as ‘goal-oriented’. In the level of form, all the rhymes, rows, and lexicons have been chosen in accordance with this purpose. The themes of his poem also report this event as a magnificent revolution.
