بررسي تطبيقي مولّفه هاي ادبيات آپوكاليپسي (آخرالزماني) در « سفر » احمد شاملو و « بازگشت ديگر » ويليام باتلر ييتس

A Comparative Study of Apocalyptic Concepts in Ahmad Shamloo’s »Journey« and William Butler Yeats’s »The Second Coming«

ادبيات آپوكاليپسي (Apocalyptic Literature) يا آخرالزماني، گونه اي از ادبيات هشداردهنده و شهودآميز است كه به انحاء مختلف در آثار معاصرين ظهور كرده است. پژوهش حاضر با بهره گيري از مكتب آمريكايي در ادبيات تطبيقي، درصدد بررسي اين گونۀ ادبي در ادبيات جهان، و نيز سنجش و قياس درونمايه هايِ به كار رفته در شعرِ «سفر» احمد شاملو (1379-1304 ش) و شعرِ «بازگشت ديگر» ويليام باتلر ييتس (1317-1244 ش؛ 1939-1865 م) مي باشد. الگوي به كار رفته در اين تحقيق، گونه شناسي و بررسي ژانر، و نيز تحليل درونمايه هاي مشترك در آثار اين دو شاعر مي باشد تا نحوۀ پرداخت و نگرش شاملو و ييتس به آخرالزمان و پايانِ هزاره روشن گردد. لذا از ميان انبوهِ مولّفه ها و درونمايه هاي مرتبط با اين ژانر ادبي، بررسي تطبيقيِ مضاميني چون مكاشفه و اندريافت شاعرانه، پيشگويي و هشدار، هزارهگرايي و پايانِ تاريخ، و خشونت زباني در اشعار «سفرِ» شاملو و «بازگشت ديگرِ» ييتس، برگزيده شده اند. نتايج اين تحقيق نشان مي دهد كه هر دو شاعر با اين گونۀ ادبي كاملا آشنا بوده اند و فارغ از تاثير و تاثّر مستقيم از يكديگر، درونمايه ها و مولّفه هاي ادبيات آپوكاليپسي در آثار منتخب هر دو شاعر برجسته و قابل قياس مي باشد.

Apocalyptic literature appeared to disclose human’s anxieties in a complicated world. The present study aims at indicating roots of such a literature and displaying the so called Apocalyptic poetry at the Modern age. Hence, this study, while emphasizing American school of Comparative Literature, focuses on two patterns: one is genres and forms, and the other is motifs and types. It is attempted to reveal how Ahmad Shamloo (1925-2000) and William Butler Yeats (1865-1939) came across such a genre in their poetry, and what were their major attitudes toward it. Apocalyptic issues and concepts are various, but this study wished to concentrate on the most distinguished ones in Ahmad Shamloo’s »Journey« and William Butler Yeats’s »The Second Coming«; they are: revelation and poetic contemplation; prevision and exhortation; millennium and end of history; rough language. The results indicates that both poets were familiar with this genre, and far from being influenced or putting influences on each other, the motifs of Apocalyptic literature were strongly present in their selected poems.