بررسي تطبيقي مؤلفه‌هاي شعر پسامدرن ايران و آمريكا

A Comparative Study of Postmodernism in Iranian and American Poetry

تأثيراتي كه شعر پسامدرن ايران از مكاتب ادبي و فلسفي اواسط قرن بيستمِ غرب پذيرفته‌ نيازمند بررسي موشكافانه‌تر است. پژوهش حاضر، پسامدرنيسم را در شعر دهة هفتاد ايران و در راستاي يكي از برجسته‌ترين جنبش‌هاي شعر پسامدرن آمريكا، «شعر زبان»، تحليل مي‌كند. هدف از اين مقاله بررسي دو مفهوم كليدي در بوطيقاي «شعر زبان» است كه تأثيري انكارناپذير بر شعرپردازي پسامدرن ايران داشته‌است:‌ »روايت» و «روزمره‌پردازي». اين بررسي تطبيقي از آن جهت حائز اهميت‌‌است كه هر دو سبك، روايت را خودزندگي‌نامه‌نويسي تجربه‌گرا مي‌دانند كه در آن تكه‌تكه‌هاي زندگي روزمره، تصاوير و اصوات برآمده از رسانه‌ها و فرهنگ مصرف‌گرا، خاطرات مبهم، اساطير و ذهن ناخودآگاه هويت را درهم مي‌تنند. تحليل اين دو سياق شعري نشان مي‌دهد كه شعر پسامدرن ايران رويكردي ساختارشكن به رابطة شعر، روايت و هويت دارد. اين بررسي از رسانه‌زدگي در خصوصي‌ترين لحظات زندگي فارغ از فرهنگ و جغرافيا پرده برمي‌دارد. شعر پسامدرن ايران با زدايش احساسات و تغزل، به قصه‌هاي رنگ‌باخته از روزمرگي مي‌پردازد و از انواع حماسي، تعليمي، عاشقانه و انقلابي، به نوعي از شرح‌حال‌نويسي ازهم‌پاشيده روي مي‌آورد. اين درجه از گسست در زبان و معنا بيانگر تغييرات سريع، فنّاورانه و روان‌پريشانه در زندگي معاصر چه در ايران و چه آمريكا است.

The impacts that contemporary poetry in Iran has received from the mid-twentieth century literary and philosophical schools should be critically and deeply scrutinized. This essay explores the emergence of contemporary poetry in Iran and in line with one of the prominent movements of postmodern American Poetry, which is, “Language Poetry.” The two key concepts in language poetry that have influenced recent poets of Iran are “story-telling” and the “routine.” The researcher answers two questions: How does language poetry define story-telling and how this definition is reflected in contemporary poetry of Iran? How are the routine and identity related in the contemporary poetry of Iran and America? This research shows that both schools define story-telling as a kind of experimental autobiography in which pieces of everyday life, images, and sounds from media and consumerist culture, vague memories, myths, and the unconscious are woven together. Recent poetry in Iran shows a deconstructive approach towards poetry, story-telling, and identity. Of course its rich tradition creates some differences such as the recurrent, yet scattered presence of mythological figures. This analysis reveals the affect of media on the most private realms of life regardless of culture and geography. Contemporary poetry in Iran purges emotionalism and lyricism in order to return to vague stories of everyday life; it diverts from heroic (epic), didactic, romantic, and revolutionary inclinations to scattered autobiography. This degree of fragmentation in language and meaning reveals the rapid technological and psychologically-disturbing changes in contemporary life, whether in Iran or America.