پيامدهاي فرهنگي نوسازي در ايران (مورد مطالعه تهران)

نوسازي در ايران در دهه‌هاي اخير رشد شتابان و پرسرعتي داشته و جامعه‌ي ايراني با ملاك‌هاي گوناگون نو شده است و تهران از جنبه‌هاي مختلف نماد اين نوسازي به حساب مي‌آيد. اما، آيا مردم تهران – به‌عنوان مدرن‌ترين شهر ايران به لحاظ فرهنگي نيز مدرن (غربي) به حساب مي‌آيند؟ و يا هم‌چنان پايبند سنت‌ها هستند؟ نظريات نوسازي سه پاسخ متفاوت به پرسش مورد نظر ارائه مي‌كنند. در حالي كه نظريات اوليه، نوسازي را با تغييرات همه‌جانبه فرهنگي و شكل‌گيري ارزش‌هاي مدرن به‌جاي ارزش‌هاي سنتي همراه و ممكن مي‌دانستند، در برابر، برخي نظريات جديدتر به بسترسازي سنت‌ها براي نوسازي باور دارند. در اين دسته كساني قرار دارند كه نوسازي را عامل فعال شدن بومي‌گرايي مي‌دانند. دسته سوم نظريات معتقد به تركيبي‌شدن فرهنگ‌ها در مواجهه با نوسازي هستند. نظريات مورد نظر اغلب سرنوشت‌ يكپارچه براي جوامع و فرهنگ‌هاي در معرض نوسازي قائلند. اما اين تحقيق معتقد است مي‌توان هر سه واكنش پيش‌گفته به نوسازي را درون يك جامعه مشاهده كرد. از اين نظر، در نتيجه‌ي نوسازي در تهران تغييرات فرهنگي شامل شكل‌گيري ارزش‌هاي مدرن و ارزش‌هاي تركيبي (در كنار ارزش‌هاي بومي - سنتي) است. براي سنجش فرضيه فوق پنج متغير اعتقاد يا مخالفت با سكولاريسم، ولايت فقيه، فضاي باز سياسي، فمينيسم و سهل‌گيري اجتماعي انتخاب و با روش پيمايش در تهران مورد بررسي قرار گرفتند. نتيجه‌ي تحليل داده‌ها نشان مي‌دهد هر سه گرايش فوق‌الاشاره (مدرن، تركيبي و بومي - سنتي) به ميزان‌هاي متفاوت در تهران قابل مشاهده‌اند.