كليدواژه :
مالكيت آب , سازه‌هاي آبي , كاشان , دوره قاجاريه
چكيده فارسي :
برتري بخش كشاورزي بر ديگر بخش هاي اقتصادي، اصلي ترين ويژگي اقتصادهاي جوامع پيشاصنعتي است. در ايران دوره قاجاريه نيز بخش اعظم توليد داخلي و مشغله اصلي اكثريت مردم ايران به بخش كشاورزي وابسته بوده است. با تجاري شدن كشاورزي در بخش هايي از تاريخ ايران در نيمه دوم دوره قاجاريه، اين وابستگي اقتصاد ايران به كشاورزي، به شدت افزايش يافت. كاشان در دوره قاجاريه، بر اثر زوال صنايع صنعتي آن، يكي از مناطقي بود كه وابستگي اقتصاد آن به كشاورزي شدت مضاعفي يافت. با اين حال، با وجود نقش محوري و پايه اي آب در كشاورزي، به ويژه در سرزمين خشك و كم آبي چون ايران، مسئله مند كردن تاريخ آب و پيوند آن با تاريخ ايران چندان مورد توجه مورخان و محققان نبوده است. از اين رو در نوشته حاضر به بررسي نظام مالكيت آب در شهر كاشان دوره قاجار به مثابه « جامعه اي خشك و كم آب و پراكنده» پرداخته مي شود تا به عنوان نمونه اي از آزمون اين نظريه مورد ارزيابي قرار گيرد . بنابراين پرسش نوشته حاضر اين است كه منابع آبي در كاشان دوره قاجاريه به مثابه جامعه اي خشك و كم آب و پراكنده از چه نوع مالكيتي برخوردار بوده است و دولت در اين ميان چه سهمي داشته است. از اين رو، نخست به شرح و بررسي منابع تامين آب پرداخته مي شود و آنگاه در ادامه شيوه بهره برداري و مالكيت منابع آبي شرح داده مي شود و در آخر نسبت دولت با مالكيت منابع آبي در اين دوره سنجيده مي شود تا از طريق نمونه شهر كاشان بتوان تصويري كلي از شيوه بهره برداري از آب و مالكيت آن در ايران به مثابه جامعه اي كشاورزي و كم آب و خشك به دست آورد و صحت نظرياتي را كه در اين مورد داده شده است را به محك آزمون گذارد .
چكيده لاتين :
The superiority of agriculture to other economic section is the main characteristic of the pre-industrial economy. The major part of domestic production and the main occupation of Iranians have been dependent on the agricultural section during the Qajar period. The commercialization of agriculture in parts of Iranian history during the second half of the Qajar period has led to a growing dependence of Iran's economy on agriculture. Kashan during the Qajar period has been one of the areas where the economic dependence on agriculture has grown increasingly due to the decline of its industrial industries. However, despite the pivotal role of water in agriculture, especially in dry lands such as Iran, the problematization of water history and its link with Iranian history has not been markedly considered by historians and researchers. Therefore, the present study examines the water ownership system in Kashan city during the Qajar era as a " dry, low-water, and dispersed society". Therefore, the question in the present article is that what kind of water resource ownership was dominant In Kashan as a " dry, low-water, and dispersed society" during Qajar period. What has been the role of government in this regard? Therefore, a description of the sources of water supply will be addressed, and then the exploitation method and ownership of water resources will be described further. Finally, the association of the state with the ownership of water resources in this period was evaluated; so that, a general picture of the exploiting water resources and water ownership in Iran, as an agricultural community, low-water and dry land, can be obtained through the sample of Kashan city .
