اندازه‌گيري و سهم ساقاب توليدي درتك درختان بلندمازو و پلت درناحيه رويشي جنگل‌هاي هيركاني

Measurement of Generated Stemflow for the Quercus Castaneifolia C.A.M and Acer Velutinum Boiss trees in the Growth Area of Hyrcanian Forests

پژوهش حاضر با هدف برآورد ميزان ساقاب تك درختان بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.M) و پلت (Acer velutinum Boiss) طي دوره قبل خزان و خزان در دانشكده منابع طبيعي دانشگاه تربيت مدرس شهرستان نور مازندران انجام شد. ساقاب با استفاده از جمع‌آوري كننده‌هاي مارپيچي كه در ارتفاع برابر سينه درختان نمونه ساقاب نصب شده بود جمع‌آوري و مقدار بارندگي كل نيز با استفاده از 5 جمع‌آوري‌كننده باران در نزديك‌ترين فضاي باز نسبت به درختان اندازه‌گيري شد. اندازه‌گيري بارندگي و ساق‌آب در 4 بارندگي دوره قبل خزان مجموع 114 ميلي‌متر و 7 بارندگي‌ دوره خزان مجموع 119 ميلي‌متر انجام شد. متوسط ساقاب درختان بلندمازو و پلت به‌ترتيب 0/62 و 5/7 درصد بارندگي كل دوره قبل خزان و 0/64 و 7/65 درصد بارندگي كل دوره خزان بدست آمد. نتايج نشان داد طي دوره مطالعه، بين ساقاب و مقدار بارندگي كل رابطه مثبت و معني‌داري وجود داشت. همچنين بر طبق نتايج پژوهش حاضر رابطه بين نسبت ساقاب به بارندگي كل گونه بلندمازو دوره خزان (0/85=2R) قوي‌تر از دوره قبل خزان (0/35=2R) بود حال آن‌كه گونه پلت تقريباً در هر دو دوره قبل خزان (0/92=2R) و خزان (0/67=2R) رابطه نسبتاً قوي بين نسبت ساقاب به بارندگي مشاهده شد. به‌طور كلي بر طبق نتايج پژوهش حاضر گونه بلندمازو به‌دليل داشتن پوست شياردار و زبر ، سهم ساقاب از بارندگي به‌طور متوسط 9 برابر بيش‌تر از گونه پلت بود. اين مطالعه نشان داد كه پلت ساقاب بيشتري نسبت به بلندمازو توليد مي‌كند و دليل آن پوست صاف پلت و وجود ظرفيت نگهداري آب پوست كم پلت است.

In this paper amounts of stemflow for the Quercus castaneifolia C.A.M and Acer velutinum Boiss trees were investigated during the leafy and leafless period in the campus of the faculty of Natural Resources of Tarbiat Modares University, in Mazandaran province Noor city. Stemflow was collected by spiral pipes installed at the breast height and amount of total rainfall was measured using 5 rainfall collectors at the nearest open space. Measurement of rainfall and steamflow for 4 times at leafy period with total of 114 mm and for 7 times at leafless period with total of 119 mm performed. Average amount of stemflow for the Oak and maple trees were 0.64 and 5.7 percent of total rainfall respectively for the leafy period and for the leafless period 0.62 and 7.65 percent of total rainfall measured. The results showed that in both periods and both species, there was a significant positive correlation between the stemflow and the amount of rainfall. Also, according to the results of this study relationship between stemflow over rainfall for the:Oak in leafless period (R2=0.85) is stronger than leafy period (R2=0.35), whereas for the maple both period of leafless (R2=0.67) and leafy (R2=0.92) period relatively strong relationship between the rainfall over stemflow observed. Generally, according to this paper for the:Oak, due to the grooved and rough skin, stemflow share of rainfall averagely 9 times more than maple obtained. Although the study indicated that maple is more than that of oak produced Stemflow because was found to be highly correlated with higher bark water storage capacity as well as higher bark roughness of the oak trees.