بهينه سازي روش‌هاي حفاظت خاك از طريق تركيب عوامل موثر در فرايند فرسايش آبي (مطالعه موردي: حوزه آبخيز فرحزاد)

Optimizing soil conservation treatments with combining effective factors in water erosion process Case study: Farhzad Watershed

طي دهه‌هاي اخير، ميزان فرسايش‌خاك در ايران افزايش چشم‌گيري يافته است به طوري كه در بازه زماني سال 1330 تا كنون با روند رشدي معادل 420 درصد همراه بوده است، در حال حاضر اين معضل اساسي سبب شده‌ است تا حفاظت خاك و مديريت صحيح اراضي به يكي از دغدغه‌هاي مهم تبديل شود. گستره وسيع اكثر حوزه‌هاي آبخيز كشور و محدوديت منابع مالي و اجرايي، سبب شده‌اند تا مديران حوزه‌هاي آبخيز به دنبال برنامه‌ريزي بهتري براي شناسايي عرصه‌هاي الويت‌دار براي حفاظت خاك باشند، از سوي ديگر مدل‌ها و روش‌هايي كه در اين زمينه مطرح هستند گاها‌ به دليل تنوع عوامل و دشواري محاسبه آنها، از كارايي مناسب برخوردار نبوده، لذا استفاده از يك روش ساده‌تر از مقبوليت بالايي برخوردار است. در اين پژوهش به منظور شناسايي نقاط بحراني تحت خط فرسايش خاك در حوزه آبخيز فرحزاد، از روش انديس تجمعي فرسايش (CEI) استفاده شد. در اين روش سه عامل شيب اراضي، زمين‌شناسي و نيز كاربري اراضي به عنوان مهم‌ترين عوامل موثر در بروز فرسايش آبي مد نظر قرار گرفتند و بر اساس تركيب آنها در محيط GIS، شاخص تجمعي فرسايش برآورد و بعد از طبقه‌بندي آن، عرصه‌هاي مختلف حوزه فرحزاد جهت الويت گذاري براي اجراي شيوه‌هاي مختلف حفاظت خاك شناسايي و طبقه‌بندي شدند.

In the recent decades, soil erosion rates in Iran have increased, so during the 1951 until now, a growth rate of 420 percent was associated with the process. Now the main problem is due to soil conservation and land management to become one of the major concerns. Most of the country's vast watershed areas and limited financial resources and administrative, are causing managers of basins for recognizing the lands with priority, looking for better planning. The models and methods that are discussed in this context is sometimes difficult because of the variety of factors and their calculation, the performance is not good, Therefore, a simpler method of acceptance is high. This study was conducted to identify the critical points of the soil erosion in the watershed Farahzad of cumulative erosion index (CEI) was used. in this method, slope land, geology and land use as the most important factors were considered in the development of water erosion. and combining them based on the GIS, the cumulative index of erosion estimation and classification, the various fields of priority areas for executive soil conservation operation in Farahzad watershed were identified and classified.