بررسي روند شوري خاك در دشت كاشان

Monitoring of the soil salinity in Kashan plain

دشت كاشان از جمله مناطقي است كه به جهت واقع شدن در حوزه آبخيز مركزي و شرايط اقليمي نامناسب، از پتانسيل توليدي بسيار پائين برخوردار است. بهره برداري بي‌رويه از منابع طبيعي بخصوص در سال‌هاي اخير باعث افزايش تخريب خاك و گسترش بيابان شده است. در اين تحقيق عوامل موثر بر گسترش اين فرايند نامطلوب كه در آن منابع آب و خاكي از جايگاه ويژه اي برخوردارند، مورد مطالعه قرار گرفت. تغييرات شوري خاك در گستره دشت كاشان با حفر 8 نيمرخ با عمق متوسط 5/1 متر طي 5 سال (1386-1382) بررسي گرديد. اين عرصه ها با در نظر گرفتن پراكنش و نوع كشت و آبياري انتخاب گرديدند بطوري كه خصوصيات اصلي آب و خاك كل دشت كاشان را عرضه نمايند. نمونه هاي آب و خاك از هر افق خاك در پايان سال زراعي در اواخر شهريور ماه برداشت و در آزمايشگاه مورد تجزيه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه روند تغييرات شوري در 3 عرصه افزايشي، 2 عرصه ثابت و 3 عرصه ديگر كاهشي است. اگر به طور متوسط هر عرصه مبين خصوصيات 5/12 درصد كل دشت باشد، افزايش شوري و تخريب خاك در 5/37 درصد مساحت دشت كاشان در حال رخ دادن است. بيشترين هدايت الكتريكي خاك و آب به ترتيب معادل 1/30 و 73/17 دسي زيمنس بر متر در عرصه صالح آباد و كمترين آن معادل 7/2 و 98/2 دسي زيمنس بر متر در عرصه محمديه مشاهده شد.

Kashan plain located in central of Iran and its climate is arid. Population growth and increasing demand new sources, it is endangering the fragile ecosystems. Reduced agricultural production, abandoned agricultural land and desertification phenomena which appear in Kashan plain is clearly visible, the evidence for this claim. In this study, the factors affecting the spread of undesirable process in which water and soil have been studied. Changes in soil salinity and alkalinity in the Kashan plain area by drilling 8 profiles over 5 years. The results showed that increasing salinity changes at three sites, two fixed sites and 3 sites is decreasing. Therefore, increasing the salinity and soil degradation in the 5/37% of the area of ​​Kashan plain is about to happen. The maximum EC of soil and water respectively was observed 30.1 and 17.73 dS/m site in Saleh Abad and least equal to 2.7 and 2.98 dS/m at the Mohammadia site. In order to maintain the status quo, changing the irrigation, cultivation of plants with low water needs, the use of alternating high and low water quality, flood spreading systems for the use of water in the upstream and prevent the drilling deep and uncontrolled exploitation of groundwater is proposed to Kashan plain.