كاربرد آمار فضايي در مطالعه تطبيقي وضعيت استان اردبيل بر مبناي نرخ بستري به علت بيماري عروق كرونر

Spatial Statistics Application in Comparative Study of Ardabil Province Counties Status in the Basis of Hospitalization Rate Due to Coronary Disease

زمينه و هدف: باتوجه به تغيير سبك زندگي، بيماري هاي قلبي‌ عروقي درحال افزايش هستند. آگاهي از وضعيت سلامتي و بررسي پراكنش بيماري، نقش اساسي در برنامه‌ريزي سلامت دارد. اين پژوهش باهدف تعيين نرخ بستري به علت بيماري‌ عروق‌كرونر در استان اردبيل توسط GIS انجام گرفت. روش كار: اين مطالعه توصيفي- مقطعي روي 60156 بيمار بستري به‌علت بيماري‌عروق‌كرونر كه از سال 1390 تا 1394 در بيمارستان‌هاي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي‌ اردبيل بستري شده بودند انجام شد، نرخ بستري پس از طبقه‌بندي از نظر محل و تاريخ بستري محاسبه شد. داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي، آناليز واريانس و اندازه گيري مكرار با نرم افزار SPSS-23 مورد تجزيه‌و تحليل قرار گرفتند. با استفاده از تحليل خودهمبستگي فضايي، تمركز بيماري در سطح استان بررسي و با ابزار تحليل خوشه- ناخوشه و تحليل لكه‌هاي داغ، محل‌هاي تمركز بيماري مدلسازي شدند. يافته‌ها: بررسي الگوي توزيع بيماري، حاكي از وجود توزيع تصادفي بيماري در استان اردبيل بود. در تحليل خوشه‌-ناخوشه، در شهرستان هاي خلخال و كوثر ناخوشه مشاهده شد بدين معنا كه توزيع بيماري در شهرستان خلخال نسبت به شهرهاي اطراف بيشتر و در شهرستان كوثر نسبت به شهرهاي اطراف كمتر بود. در تحليل لكه داغ نيز وجود لكه سرد در شهرستان هاي اردبيل و نير، توزيع كم بيماري را در مقايسه با ساير شهرستان هاي استان نشان داد. نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه عليرغم توزيع تصادفي بيماري عروق كرونر در استان اردبيل، اين بيماري در شهرستان خلخال از شيوع بيشتري برخوردار مي باشد. شناسايي نواحي پرخطر، خوشه‌بندي فضايي و تعيين لكه داغ و سرد به روشن شدن جنبه‌هاي فضايي همبستگي داخلي و خارجي بيماري‌‌هاي قلبي‌عروقي و ارزيابي و كنترل عوامل‌خطر فضايي و غربالگري مناسب آن كمك مي‌كند. اين مساله در برنامه‌ريزي سياست‌هاي بهداشت‌ و درمان و اجراي خدمات بهداشتي‌درماني و شناسايي اولويت مناطق براي پيشگيري از بيماري‌ها موثر است.

Background and aim: Coronary artery disease (CAD) increased due to lifestyle changes. Awareness of health status and distribution of disease have major role in the health planning. This study aimed to determine hospitalization rate due to coronary artery disease in Ardabil Province by GIS. Methods: This cross-sectional study was performed by using the data belonging to 60156 patients with history of admission in the hospital due to CAD in Ardabil Province over the years 2010-2015. Hospitalization Rate (HR) was calculated after classification of the data in terms of location and date of hospitalization. Data were analyzed by descriptive statistics, ANOVA and repeated measure in SPSS v23. Then centralization of disease in the province was studied by Spatial Autocorrelation Analysis. Results: The pattern of disease distribution was indicated the random distribution in Ardabil province. In cluster and outlier analysis was observed outlier in Khalkhal and Kosar city, that was indicated the hospitalization rate in the Khalkhal city was higher than the surrounding cities and in the city of Kosar was lower than the surrounding cities. In Hot Spots analysis was observed cold spot in the cities of Ardebil and Nir that was showed a low distribution of disease in comparison with other cities of the province. Conclusion: The results of this study showed that in spite of the randomized distribution of coronary artery disease in Ardabil province, this disease is more prevalent in Khalkhal city. Identification of high risk areas, spatial clustering and determination of hot and cold spots will help to clarify the spatial aspects of internal and external correlations of cardiovascular disease and to assess and control the risk factors of space and screening. This is effective in planning health policies and implementing health services and identifying priority areas for disease prevention.