اثر تاج درختان و پستي و بلندي بر برخي خصوصيات شيميايي خاك جنگل (مطالعه موردي: تنگ دالاب استان ايلام)

Effect of trees canopy and topography on some chemical properties of forest soil Case Study: The forest of Ilam province, Dalab

از آنجا كه پايداري طولاني مدت اكوسيستم ­هاي جنگلي وابسته به حفظ كيفيت خاك است، آگاهي از وضعيت خاكهاي مناطق جنگلي و بررسي آثار فعاليت­هاي مختلف صورت گرفته بر خصوصيات خاك بسيار مهم بوده و در مديريت جنگل مؤثر است. تخريب فزاينده جنگلهاي زاگرس سبب مي­شود كه اهميت حفظ، نگهداري و احياء اين جنگلهاي با ارزش بيشتر شود. هدف از اين مطالعه يافتن ارتباط بين ارتفاع از سطح دريا، ميزان شيب و تاج پوشش بر برخي از خصوصيات شيميايي خاك است. نمونه­ برداري از خاك در منطقه تنگ دالاب استان ايلام روي دامنه شمالي با سه ترانسكت ارتفاعي در زير گونه بلوط ايراني انجام شد. نمونه­ برداري روي هر ترانسكت به فواصل 50 متري از يكديگر انجام شد. در هر ترانسكت از عمق 0 تا 20 سانتي­متري خاك، 10 نمونه از زير تاج درخت و 10 نمونه از خارج تاج درخت و در مجموع 60 نمونه خاك در سه ترانسكت برداشت شد. در هر محل نمونه ­برداري، ارتفاع از سطح دريا و درصد شيب نيز ثبت شد. مطابق نتايج به دست آمده پتاسيم تبادلي، منيزيم تبادلي و هدايت الكتريكي در هر دو موقعيت زير و خارج تاج با افزايش ارتفاع كاهش يافتند ولي اسيديته با ارتفاع از سطح دريا رابطه ­اي مستقيم از خود نشان داد. همچنين با افزايش ميزان شيب پتاسيم تبادلي، منيزيم تبادلي، هدايت الكتريكي و اسيديته در هر دو موقعيت زير و خارج تاج كاهش يافت در صورتي كه كلسيم تبادلي زير تاج با افزايش ارتفاع و شيب رابطه ­اي معكوس ولي خارج تاج با اين عوامل رابطه اي مستقيم نشان داد.

The sustainability of forest ecosystems a dependent on soil quality in duration time, conesquantly knowledge of forest soil situation and effects of land use on soil properties is very important for forest management. Degradation of zagros forest is caused that restoration those be very important. The purpose of this study was determination of relationship between altitude, slope and canopy on soil chemical properties. The study was carried out in Tang-e-Dalab in Ilam province on northern slope. Three transects were sampled in oak stand (Quercus brantii). In each transect, samples had 50 meters interval. Soil samples were collected from soil surface (0- 02 cm). Then Samples separately were located inside and outside of canopy in each transect. Overall were collected 60 samples. In each sample, altitude from sea level and slope percent were recorded. The results showed exchangeable K and Mg, EC decreased by increasing altitude in both inside and outside of canopy but pH has direct relationship with altitude. Moreover increasing of slope percent exchangeable K and Mg, EC , pH decreased in both inside and outside of while there was inverse relationship between exchangeableCa and altitude and slope inside canopy, but outside canopy it had direct relationship.