تأثير آموزش مبتني بر تئوري خودكارآمدي بر مراقبت از پوست و فيستول در بيماران همودياليزي

Effect of the Education Based on the Self-Efficacy Theory on Skin and Fistula Care in Hemodialysis Patients

زمينه و هدف: مشكلات پوستي و بروز عفونت در محل دسترسي عروقي يكي از شايع‫ترين مشكلات در بيماران همودياليزي مي‫باشد. از آنجا كه افزايش خودكارآمدي بيماران مي‫تواند موجب افزايش رفتارهاي خودمراقبتي در آنان شود و با توجه به اهميت ارائه آموزش ­هاي لازم به بيماران در خصوص مراقبت از پوست و فيستول، پژوهش حاضر با هدف تعيين تأثير آموزش مبتني بر تئوري خودكارآمدي بر مراقبت از پوست و فيستول در بيماران همودياليزي انجام شد. روش كار: اين پژوهش كارآزمايي باليني در سال 1395 روي 70 نفر از بيماران همودياليزي شهر قم در دو گروه 35 نفري انجام شد. ابزار گردآوري داده ها شامل فرم مشخصات دموگرافيك، پرسشنامه محقق ­ساخته مراقبت از پوست و فيستول و پرسشنامه استاندارد خودكارآمدي (SUPPH) بود كه در دو مرحله قبل و 3 ماه بعد از مداخله تكميل شدند. مداخله آموزشي مبتني بر تئوري خودكارآمدي براي گروه آزمون طي 4 جلسه 20-15 دقيقه اي اجرا شد. داده ها در نرم ­افزار SPSS-16 و با آزمون‫هاي كاي اسكوئر، تي مستقل، تي زوجي و من ويتني مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته ها: قبل از مداخله، بين دو گروه از نظر ميانگين نمرات خودكارآمدي و مراقبت از پوست و فيستول، تفاوت معناداري وجود نداشت، در حالي كه بعد از مداخله اختلاف معني داري بين ميانگين نمرات خودكارآمدي و مراقبت از پوست و فيستول در دو گروه، ديده شد (0/001

Background & objectives: Skin problems and incidence of infection in the vascular access sites are two common problems in hemodialysis patients. Increasing the self-efficacy of patients can improve self-care behaviors. Considering the importance of patients training about skin and fistula care, the current study was performed with aiming of determining the effect of education based on the self-efficacy theory on the skin and fistula care in hemodialysis patients. Methods: This interventional study was performed on 70 hemodialysis patients, in two groups of 35 persons, in Qom city, 2016. Data collection tools consisted of demographic characteristics form, researcher-made questionnaires of skin and fistula care, and self-efficacy standard questionnaire (SUPPH). Questionnaires were completed before and 3 months after the intervention in the sort of education based on the self-efficacy theory in 4 sessions of 15-20 minutes. Data were analyzed by Chi-square, independent T-test, Paired T-test, and Mann-Whitney test using SPSS 16. Results: The difference between the two groups in terms of mean scores of self-efficacy and skin and fistula care was no significant before the intervention but it was significant after the intervention (p<0.001). Mean scores of self-efficacy and skin and fistula care of patients showed significant difference before and after the intervention (p<0.001). Conclusion: According to the results of this research, implementation of proper education program using the self-efficacy theory can promote the self-efficacy of hemodialysis patients in the field of skin and fistula care.