بررسي مفهوم «نقش جنسيتي» در ديدگاه آمنه ودود با رويكرد اجتهادي-كلامي

Reviewing the concept of "gender role" from the Amina Wadud`s perspective in comparison to ijtihadi-verbal approach

آمنه ودود يكي از نظريه‌ پردازان فمينيسم اسلامي است كه طرفدار بازخواني متون مقدس درباره‌ي زنان است و با رويكرد هرمنوتيكي و فمينيستي قرآن را تفسير كرده است. يكي از مفاهيمي كه ودود به آن توجه داشته، مفهوم «نقش جنسيتي» است. تفسير ودود از اين مفهوم در دو اثر او نخست در سال 1999 در كتاب قرآن و زن؛ بازخواني متن مقدس از منظر يك زن و سپس در سال 2015 در مقاله‌اي در كتاب Men in Charge بيان شده است. ودود در تفسير اوليه‌ي خود، مفهوم نقش جنسيتي را ذيل آيه‌ي 34 سوره‌ي نساء بررسي مي­كند. او تأكيد مي‌كند كه هيچ نقش تعريف‌ شده و دائمي در قرآن براي زنان و مردان بيان نشده است. از سوي ديگر، نظام سلسله مراتبي شيطاني قواميت را تعريف مي‌كند كه مخل ارتباط مستقيم خدا و زن است. تفسير ودود را مي­توان مطابق رويكرد تفسيري اجتهادي - كلامي نقد و بررسي كرد. طبق رويكرد منتقدين، قواميت منطبق بر تفاوت‌هاي طبيعي زن و مرد است و منظور از آن ارزش‌گذاري ذاتي مرد نسبت به زن نيست.

Amina Wadud is an Islamic feminist who is in favor of revising holy texts from the perspective of women. She has also devoted herself to the interpretation of the Quran with a hermeneutic and feminist approach. One of the notions concerned by Wadud is the concept of gender role. Wadud interpretation of this concept has been provided in her two works;first, it was published in 1999 in the book "Quran and Woman; Rereading the Sacred Text from a Woman's Perspective" and then, in 2015 in an article published in the book "Men in Charge?". In her primary interpretation, Wadud, under the verse 34 of Sura Nisaa, has taken into consideration the concept of gender role. She emphasize that no definite and permanent role has been defined for men and women in the Quran. On the other hand, she defines qiwamah as an evil hierarchical system which deteriorates the direct relationship between God and woman. Wadud`s Interpretation is reviewable in accordance with the interpretive approach of ijtihadi-verbal. According to the critics' approach, qiwamah is consistent with the natural differences between men and women and superiority does not mean man's intrinsic valuation over woman.