روايت مانويان از خيانت يهودا به مسيح

The Story of the Jesus’ Betrayal by Judas According to the Manichaeans

در متني مانوي به زبان پهلوي اشكاني داستان مصائب مسيح و مصلوب شدن او به توطئۀ يهوديان ذكر شده است. بخشي از اين متن كه مربوط به خيانت يهوداي اسخريوطي است در تمامي دستنويس هاي موجود از اين متن دچار ريختگي شده است. از ميان بازسازي‌هايي كه تاكنون از اين متن صورت گرفته برخي با واقعيّت موجود در دستنويس‌ها در تناقض است. برخي ديگر نيز كه توانسته ‌اند به صورت مضبوط در دستنويس‌ها دست يابند به علّت عدم توجّه به برخي ظرايف زباني متن آن را به گونه‌اي كه در تمامي روايات موجود از اين واقعه در متون مسيحي و تصاوير ايجاد شده از اين ماجرا در كليساهاي متعدّد و نيز روايت قبطي مانوي نظير و پشتوانه‌اي ندارد تعبير كرده‌اند. در اين نوشتار با تحليل و بازخواني متن و به كار گيري امكانات زبان پهلوي اشكاني قرائتي از اين متن ارائه شده كه با موارد ذكر شده همخواني و هماهنگي دارد.

One of the Manichaean Parthian texts consists of the passion of Christ and his crucifixion by the conspiracy of the Jews. One part of this text is about the Judas’ betrayal of Jesus and is unfortunately lost from all the existing manuscripts. Some of the previous editions of this text does not match to what the manuscripts contain in this particular point. The others which have reflected the correct reading of the manuscripts have interpreted the text in such a manner that does not have any coordination with what we know from the Christian and other Manichaean narrations of this story. In this paper, by using the linguistic potentialities of the text and considering sound changes and word formation in Iranian languages, the author will try to offer a reading which is more consistent with the above-mentioned narrations