پاسخ فيزيولوژيك گياه رازيانه (.Foeniculum vulgare Mill) به كود دامي و پليمر سوپر جاذب در شرايط تنش خشكي

The Physiological Response of Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) to Manure and Super Absorbent Polymer under Drought Stress Conditions

به منظور بررسي اثر كود دامي و پليمر سوپرجاذب بر برخي صفات فيزيولوژيكي رازيانه در شرايط تنش خشكي، آزمايشي به­ صورت كرت­ هاي خرد شده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1394 در دانشگاه شهركرد انجام شد. سطوح مختلف تيمار تنش خشكي شامل: سه سطح 50 (شاهد)، 100 و 150 ميلي­متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A به­ عنوان فاكتور اصلي و نسبت­ هاي مختلف كود دامي (گاوي) و پليمر سوپرجاذب در شش سطح شامل: D1: عدم مصرف كود دامي و پليمر سوپرجاذب، D2: 10 تن در هكتار كود دامي + 150 كيلوگرم در هكتار پليمر سوپرجاذب، D3: 20 تن در هكتار كود دامي + 100 كيلوگرم در هكتار پليمر سوپرجاذب، D4: 30 تن در هكتار كود دامي+ 50 كيلوگرم در هكتار پليمر سوپرجاذب، D5: 40 تن در هكتار كود دامي و D6: 200 كيلوگرم در هكتار پليمر سوپرجاذب به­عنوان فاكتور فرعي بودند. نتايج نشان داد كه تنش خشكي و كود دامي و پليمر سوپرجاذب و اثر متقابل آنها بر محتواي پرولين، كلروفيل b، كارتنوئيد، عملكرد دانه و عملكرد اسانس اين گياه تاثير معني­داري داشتند. همچنين، بيشترين عملكرد دانه (146/66 گرم بر مترمربع)، عملكرد اسانس (99/99 گرم بر مترمربع) و كارتنوئيد از تيمار 50 ميلي­متر تبخير با كاربرد D6 حاصل شد. بيشترين مقدار پرولين از تيمار 150 ميلي­متر تبخير با كاربرد D4 به­دست آمد. بيشترين كلروفيل b از تيمار 50 ميلي­متر تبخير و كاربرد D3 توليد شد. بيشترين محتواي آب نسبي برگ و كلروفيل كل از تيمار 50 ميلي­متر تبخير و D6 و بيشترين كلروفيل a از تيمار 50 ميلي­متر و D4 حاصل شد. به­طوركلي، در شرايط 50 ميلي‌متر تبخير و 200 كيلوگرم سوپرجاذب در هكتار حداكثر عملكرد دانه و عملكرد اسانس به ­دست آمدند. از طرف ديگر در شرايط 100 ميلي متر تبخير و با كاربرد 40 تن كود دامي در هكتار اثرات سوء تنش خشكي بر صفات عملكرد دانه و عملكرد اسانس كاهش يافت. همچنين، در تيمار 150 ميلي متر تبخير و كاربرد كود دامي و پليمر سوپرجاذب (به­ترتيب 30 تن و 50 كيلوگرم در هكتار) اثرات تنش خشكي بر صفات عملكرد دانه و عملكرد اسانس نسبت به ساير تيمارها كاهش يافت.

To evaluate theeffect of different ratios of animal manure and super absorbent polymer on some physiological characteristics of fennel under drought stress conditions, an experiment was conducted as spilt-plot based on a randomized complete block design with three replications in 2015 at the University of Shahrekord. Different levels of drought stress consisted of three levels of: control (50 mm), 100 mm and 150 mm evaporation from class A pan assigned to the main factor and different ratios of animal manure and super absorbent polymer in six levels including: D1: lack of manure and super absorbent polymer, D2: 10 t.ha-1 manure + 150 kg.ha-1 super absorbent polymer, D3: 20 t.ha-1 manure + 100 kg.ha-1 super absorbent polymer, D4: 30 t.ha-1 manure + 50 kg.ha-1super absorbent polymer, D5: 40 t.ha-1 manure and D6: 200 kg.ha-1 super absorbent polymer to the sub-factor. The results showed that the drought stress and animal manure and super absorbent polymer and their interactions had a significant effect on proline, chlorophyll b, and carotenoid contents, seed and essential oil yields. Also, the highest seed yield (146.66 g.m-2), essential oil yield (2.99 g.m-2) and carotenoid were obtained from control with D6. The highest proline content was obtained from 150 mm with the use of D4. The highest chlorophyll b was obtained from control and D3. The highest relative water content and total chlorophyll were obtained from control and D6, while the highest chlorophyll a was achieved from control and D4 treatment. In general, the highest seed and essential oil yields were obtained from 50 mm evaporation and 200 kg/ha superabsorbent polymer treatments. On the other hand, the effects of drought stress on seed and essential oil yields decreased by application of 40 t/ha manure at 100 mm evaporation conditions. Also, at 150 mm evaporation and use of manure and superabsorbent polymer (30 t.ha-1 and 50 kg/ha, respectively), the effects of drought stress on seed and essential oil yields decreased as compared to the other treatments.