كاركردهاي بلاغي عناصر ديواني در غزل فارسي؛ از قرن ششم تا هشتم با تكيه بر غزليّات شاعران برجسته

Rhetorical functions of bureaucratic elements in Persian sonnets, from sixth to eighth century rely on sonnet of dominant poets

غزل از قرن ششم حضور جدّي و چشمگير در ادب فارسي مي‌يابد. اين نوع شعر، با آن‌كه از كيفيّت زباني و معنايي خاصّي برخوردار است كه آن را از انواع ديگر شعر متمايز مي‌سازد، نمي‌تواند خود را از تأثير عناصر زباني دوره‌هاي پيشين – كه عمدتاً عناصر تصويرآفرين هستند- دور نگه دارد. البته طرز نگرش شاعر و جغرافياي فرهنگي كه وي در آن پرورش يافته است، نحوة استفاده از اين عناصر را دچار دگرگوني مي‌سازد. از ميان عناصر گوناگون زباني، مي‌توان از عناصر ديواني نيز سخن گفت. اين عناصر سبب پديد آمدن تصاوير برجسته و درخور اعتنايي در غزل شده­اند. عناصر مربوط به دربار وقتي در قصايد فارسي به كار گرفته مي‌شوند، به‌ندرت مي‌توانند از معناي ظاهري خود عدول كنند. معناي مجازي اين عناصر بيشتر در غزل است كه خود را نشان مي‌دهد. گسترش صنايع ادبي در فضاي غزل و تغيير كيفيت اين صنايع نسبت به فضاي قصيده، سبب مي‌شود تا هر آن‌چه كه به غناي زبان ادبي كمك مي‌كند- از جمله عناصر ديواني- از طرف شاعران با استقبال مواجه شود. با بررسي غزل فارسي، در دورة مورد مطالعه، به اين نكته پي مي‌بريم كه عناصر مربوط به تمام ديوان‌ها، كمابيش، حيات خود را در اين قالب شعري حفظ كرده‌اند. در اين مقاله، از ميان عناصر ديواني، عناصر سپاهي (ديوان لشكر)، عناصر ديوان انشاء و عناصر ديوان استيفاء از منظر كاركردهاي بلاغي مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است.

The sonnet from the sixth century have a significant, serious and formal, functional and presence in the Persian literature, and cone in the form of dominant means of artistic creation by the major poets. Such kind poems although, has a language quality and special meaning which making that more distinctive and recognized from the other kinds of poems, so it couldn’t keep itself away from the other language elements effect of the previous period – that mainly are imagerable elements -. Some of these elements in its natural movement are moved from a period to another.Of course, the attitude and poets mental aspect (field) and cultural geography that is grow up, changes how to using of these elements. Among the different elements of language , we can speak of bureaucratic elements. These elements whether in the language field or in the meaning field ,when keep on their function, cause of creating images that are no longer possible. The problem related to the to court when are used in the Persian odes, hardly could departure of its surface meaning and often are used in the lexican meaning. These are attributable to the extroversion and poems emotional aspects that rhetorical is in this way. Figurative meaning of such elements is more in sonnet that show itself. The expansion of figure of speech in sonnet and changing of such elements attribute to odes causes whatever helps to the lyric of literature language –bureaucratic elements , are parodies by the poets. By analyzing of Persian sonnet in the studying period (course) we get this pint that the elements related all the bureaucratics somehow keep on their live in this poetical genre. In this article among the various bureaucratic elements of court, we had analyzed the army elements, the composition bureaucratic element .bureaucratic elements, by the view of rhetorical function.