پژوهشي بر نكته‌هاي نويافته محل زندگي خاقاني و جغرافياي تاريخي تبريز (بر اساس سفينه تبريز)

Research on newly discovered facts of Khaghani's residence and historical geography of Tabriz

سفينة تبريز (723-721ق)، نوشتة ابوالمجد محمد بن مسعود تبريزي، آينه ­اي است كه اوضاع فرهنگي و علمي و ادبي تبريز را در فاصله قرن ششم تا اواسط قرن هشتم نشان مي ­دهد. اين اثر، تنها منبع شناخته شده ­اي است كه به نقل از «امالي» امين ­الدين حاجي بُله تبريزي (م.720ق) به محل زندگي خاقاني شرواني در تبريز اشاره دارد. چنانكه بر اساس حكايت آمده در سفينه، خانة خاقاني در ميدان كهن تبريز واقع بوده است. هدف اين جستار، پاسخ به پيشنهاد علمي دكتر شفيعي­ كدكني، دربارة يافتن اطلاعاتي در خصوص ميدان كهن و اهميت داشتن اين امر جهت شناسايي محدودة خانة خاقاني است. براساس يافته­ هاي تحقيق، عرصة ميدان كهن تبريز واقع در محله مهادمهن در سير تطور زمان از ميان رفته و اينك يادگارهايي از آن با قراين تاريخي باقي مانده است. نويسندگان اين مقاله با پرداختن به قراين موجود، علاوه بر بررسي محدوده ميدان طي قرن ششم تا زمان حاضر،­ بنابر شواهد و مستندات تاريخي سعي در بازشناسي مسير بازگشت خاقاني از ضيافتي از راه دروازه سنجاران و ديدارش با اثيرالدين اخسيكتي در كوچة صاين­الدين دارد. روش تحقيق پژوهش، ميداني و تحليلي، بر اساس مستندات كتابخانه ­اي است.

Safina-yi Tabriz (721-723 AH),compiled by Abu'l Majd Muhammad Ben Mas'ud Tabrizi, reflector cultural, scientific and literary situation of Tabriz in the sixth century to the eighth century. This exquisite work is the first book that refers to the location of Khaghani's residence in Tabriz. It Quoted from the book of O'Malley by Amin haji bolh (Baleh) Tabrizi (d. 720 AH). Based on the text of the Safina, Khaghani's house in Tabriz was located in the old square area. The purpose of this article is to answer Professor Shafiee Kadkani's recommendations in his article, find information about the old square, and the location of Sayn-Din alley in present structure of Tabriz. Based on the results, old square of Tabriz was located in Mahad-mahin neighbourhood next to the historical Ostad-Shagerd mosque. The research methodology in this article is fieldwork and analytic is based on the documentation library.