راهبرد سياسي نظامي ايالات متحدۀ آمريكا در آسياي مركزي پس از 11 سپتامبر؛ هدف‌ها و چالش‌ها

مقالۀ پيش رو به‌دنبال پاسخ­دادن به اين پرسش است كه سياست و راهبرد كلان و هدف‌هاي آمريكا از حضور نظامي در منطقۀ آسياي مركزي پس از 11 سپتامبر چيست و اين راهبرد و هدف‌ها در منطقه با چه موانع و چالش­هايي رو‌به‌رو است؟ در پاسخ مي­توان گفت كه منطقۀ آسياي مركزي براي آمريكا اهميت بالاي ژئوپليتيكي دارد؛ به اين شكل كه استقرار آمريكا در آسياي مركزي مي­تواند ضمن مبارزه مستقيم با تروريسم و استفاده از منابع انرژي منطقه، از يك‌سو به گسترش نفوذ اين كشور و از سوي ديگر به كنترل و مقابله با نفوذ رقباي سنتي­اش همچون روسيه و چين منجر شود. البته ميزان موفقيت اين راهبردها و هدف‌ها به چگونگي مواجهۀ آمريكا با چالش­هايي همچون وضعيت جغرافيايي منطقه، افراطي­گري اسلامي و تروريسم و رقباي منطقه­اي همچون روسيه و چين بستگي دارد. راهبرد اصلي و هميشگي آمريكا حضور در مناطق راهبردي جهان و جلوگيري از سلطۀ قدرت‌هاي رقيب اين كشور چون روسيه و چين بوده است. در ارتباط با منطقۀ آسياي مركزي حضور آمريكا در دورۀ بوش و اوباما بررسي شده است. راهبرد كلان هر دو رئيس جمهور در راستاي همان هدف هميشگي ايالات متحده يعني حضور در مناطق با اهميت بوده است؛ اما تاكتيك‌ها با توجه به مقتضيات زماني تفاوت داشته است. در دورۀ بوش و بعد از رخداد يازده سپتامبر به‌علت وجود تهديدهاي مستقيم عليه آمريكا، ابزار و تاكتيك از نوع سخت و حضور نظامي بوده است؛ اما در دورۀ اوباما به‌دليل برطرف‌شدن نسبي تهديدها، تاكتيك‌ها به حضور نرم و استفاده از قدرت هوشمند تغيير يافته‌اند.