سياست خاورميانه اي روسيه از 20152011 (با تأكيد بر كشورهاي عربي)

تحولات منطقۀ خاورميانه و شمال آفريقا از سال 2011 (وقوع انقلاب­هاي عربي) تا سال 2015 (اوج بحران در سوريه) فصل جديدي از سياست خاورميانه­اي بازيگران فرامنطقه­اي از جمله روسيه را رقم زد. پيوندهاي ديرينۀ مسكو با منطقه و تمايل آن به ايفاي نقش بيشتر در معادلات بين­المللي سبب شد تا سياست جديدي در راستاي تحقق منافع كرملين به‌كار گرفته شود. حضور غيرفعال در تونس و مصر به همراهي روسيه با غرب در صحنۀ ليبي منجر شد كه هرچند غافل­گيري مسكو را به‌دنبال داشت؛ اما ادامۀ اين روندها به‌سمت خاورميانه، موجب نگراني اين كشور از جهت­گيري­هاي آتي و تسري آن به محيط امنيتي روسيه در جمهوري­هاي اتحاد شوروي شد. اين مسئله زمينۀ ايفاي نقش هرچه فعال‌تر مسكو در منطقه را ايجاد كرد. در حالي­كه پيش از وقوع انقلاب­هاي عربي، كارگزاران روس با حفظ فاصلۀ مناسب بر تأمين و حفظ منافع خويش در كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا تلاش مي‌كردند و علاقه­اي براي مداخله در امور بازيگران منطقه از خود بروز نمي­دادند. در اين نوشتار تلاش بر اين است تا با بهره­گيري از روش توصيفي – تحليلي و بر مبناي نظريۀ «واقع­گرايي تهاجمي» به تبيين اهميت حضور روسيه در صحنۀ خاورميانه به­ويژه پس از خيزش­هاي مردمي پرداخته شود. شايان توجه اينكه در اين راستا يافته­ها حاكي از آن است كه سياست روسيه بر مبناي جلوگيري از تسري خيزش­ها به منطقۀ اوراسيا و نيز ايفاي نقش بيشتر در معادلات بين‌المللي به‌دنبال خلأ ناشي از حضور ايالات متحده در منطقه است.