ژئوپليتيك دريايي و سياست خارجي روسيه در بحران‌هاي اوكراين و سوريه

توجه به اهميت امنيتي و اقتصادي مناطق دريايي در سياست خارجي روسيه در سال‌هاي اخير افزايش يافته است. روسيه نفوذ و كنترل بر درياهاي مهم را از بنيادهاي خيزش و تحكيم جايگاه خود در سياست بين‌الملل مي‌داند. از اين‌رو برنامه‌هاي تقويت و نوسازي گسترده‌اي در حوزۀ نيروي دريايي در پيش گرفته است. روسيه كه به‌دنبال بازپس‌گيري جايگاه خود در سياست بين‌الملل است، به‌راستي قدرتي بزرگ نخواهد بود؛ مگر اينكه همانند بيشتر قدرت‌هاي بزرگ از گذشته تاكنون همچون انگليس، آمريكا و چين كه با افزايش قدرت، حضور گسترده‌تري در مناطق آبي جهان پيدا مي‌كنند، در «اقيانوس جهاني» حضور پر‌‌رنگ‌تري داشته باشد؛ بنابراين مسئلۀ كنترل و تسلط بر مناطق آبي مهم جهان در مواردي همچون گرجستان، اوكراين و سوريه از مؤلفه‌هاي اصلي تبيين‌كنندۀ رفتار روسيه در سال‌هاي اخير است. همچنين روسيه همانند همۀ قدرت‌هاي بزرگ جهان تلاش مي‌كند تا در خارج از مرزهاي خود حضور نظامي داشته باشد. بر اين مبنا اين نوشتار در پي پاسخ‌گويي به اين پرسش است كه علت مداخلۀ نظامي روسيه در بحران‌هاي اوكراين و سوريه چيست؟ در پاسخ گفته مي‌شود كه حفظ و تقويت كنترل روسيه بر درياهاي سياه و مديترانه از عامل‌هاي اصلي حضور اين كشور در اوكراين و سوريه بوده است. با توجه به اينكه روسيه هم در اوكراين و هم در سوريه پايگاه‌هاي دريايي دارد با مداخله در اين دو كشور به‌دنبال آن است كه پايگاه‌هاي سواستوپول و ترتوس را حفظ كند و از اين راه تسلط خود را بر اين مناطق مهم تقويت كند.