سياست ايالات متحدۀ آمريكا در آسياي مركزي در دوران بوش و اوباما

ايالات متحدۀ آمريكا پس از فروپاشي اتحاد شوروي در جايگاه هژمون نظام بين‌الملل قرار گرفت و پس از رويداد تروريستي يازده سپتامبر 2001، به‌طور مستقيم به منطقۀ آسياي مركزي وارد شد. دستگاه سياست خارجي كاخ سفيد در دوران رؤساي جمهوريِ جمهوري‌خواه و دموكرات اين كشور از سال 1991 تاكنون، هدف‌هاي سياسي، اقتصادي و امنيتي متعدد خود را بر اساس راهبرد كلان اين كشور و با ابزارها و روش‌هاي متناسب پيگيري كرده است تا هژموني جهاني آمريكا حفظ و تقويت شود. اين نوشتار با مطالعۀ مقايسه‌اي سياست خارجي آمريكا در دوران رياست جمهوري «جرج دبليو بوش» و «باراك اوباما» رؤساي جمهوري جمهوري‌خواه و دموكرات اين كشور پس از يازده سپتامبر 2001، در پي يافتن پاسخ اين پرسش اساسي است كه سياست خارجي ايالات متحده در برابر هر يك از پنج جمهوري قزاقستان، تركمنستان، قرقيزستان، تاجيكستان و ازبكستان به‌طور خاص و كل اين منطقه به‌عنوان محل رقابت قدرت‌هاي بزرگ منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي، در دوران رياست جمهوري بوش و اوباما چه تفاوت‌ها و شباهت‌هايي داشته است؟ نتيجۀ اين مطالعۀ مقايسه‌‌اي كه در بستر رهيافت نظري نويني از نظريۀ كلان ليبراليسم انجام شده حاكي از درستي اين فرضيه است كه تيم بوش يك‌جانبه‌گرايانه و بر اساس خوانشي تهاجمي از ليبراليسم، تلاش كرده است هدف‌هاي واشنگتن را در آسياي مركزي با ابزارهاي سخت محقق كند. دولت اوباما براي تحقق همان هدف‌ها در قالب سازوكارهاي جمعي و نهادهاي بين‌المللي از ابزارهاي نرم بهره گرفته و به­صورت چندجانبه‌گرايانه، ديپلماسي‌محور و بر اساس خوانشي تدافعي از ليبراليسم عمل كرده است.