الگويابي ساختار قدرت در بين كشورهاي عضو اكو

از عوامل اساسي در تعيين سطح قدرت ملي كشورها، محاسبۀ وزن ژئوپليتيكي آن‌ها است. چنانچه كشورهاي يك منطقۀ جغرافيايي، فعاليت‌هاي خود را در قالب سازماني منطقه‌اي تعريف كنند؛ الگوي روابط آن‌ها تابع وزن ژئوپليتيكي در سازمان منطقه‌اي تعريف مي‌شود. اكو سازماني منطقه‌اي است كه با هدف‌هاي اقتصادي تشكيل شد. يكي از متغيرهاي تأثيرگذار در روابط كشورهاي عضو اين سازمان، وزن ژئوپليتيكي آن‌ها است كه به‌عنوان مسئلۀ اين پژوهش بررسي مي‌شود. بـر ايـن اسـاس، پـس از بررسـي متغيرها و شاخص‌هاي مختلف، 127 متغير بـر اسـاس روش تحليـل آماري انتخـاب و در قالب شش عامل اقتصادي، سياسي، فرهنگي ـ اجتماعي، سـرزميني، نظـامي و علمي دسته‌بندي شده‌اند. محاسبۀ مجموعۀ امتيازهاي اين عوامل، بيانگر ميزان و سطح قدرت و تعيين جايگاه كشورهاي عضو آن در سطوح مختلف محلي، منطقه‌اي و ساختاري است. با جمع امتيـاز عامل‌هـاي شش‌گانه، امتياز نهايي اين كشورها به‌دست آمد كه نشان‌دهندۀ قدرت ملي آن‌ها است. سپس با توجه به ميـزان قـدرت ملـي و وزن ژئوپليتيكي كشورهاي عضو سازمان اكو، ساختار قدرت منطقه‌اي ترسـيم و جايگـاه و رتبـۀ هـر كـشور در ايـن ساختار مشخص شد. نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد كه قدرت‌هاي درجۀ اول در سطح منطقه‌اي تركيه و ايران، قدرت‌هاي درجۀ دوم قدرت‌هاي فرعي منطقه‌اي قزاقستان و پاكستان، قدرت‌هاي درجۀ سوم ازبكستان، تركمنستان، افغانستان و جمهوري آذربايجان، قدرت‌هاي سطح چهارم تاجيكستان و قرقيزستان، قدرت‌هاي ملي ضعيف‌شده‌اند كه در سطح ملي با مسائلي رو‌به‌رو هستند.