سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در قفقاز جنوبي، تهاجمي يا تدافعي؟

دو نگاه متفاوت به سياست خارجي ايران در قفقاز جنوبي وجود دارد. نظر اول معتقد به تهاجمي‌بودن رفتار منطقه‌اي ايران است. ديدگاه دوم سياست خارجي ايران را تدافعي مي‌پندارد. برداشت نخست نتيجۀ نگاه به سياست خارجي ايران به‌عنوان كلي است كه هستۀ كانوني آن، رويكرد ايران به نظام بين‌الملل و به‌شكل ويژه خاورميانه است؛ ديدگاه دوم رفتار منطقه‌اي ايران را در قفقاز جنوبي به‌شكل جداگانه ارزيابي مي‌كند. اين نوشتار با تكيه بر ديدگاه دوم، نيم‌نگاهي به نگرش اول نيز دارد؛ زيرا در عالم واقع برداشت بازيگران از سياست منطقه‌اي يكديگر، فقط  از شواهد مربوط به آن منطقه ريشه نگرفته است؛ بلكه متأثر از راهبرد كليِ حاكم بر سياست خارجي و رفتار كشورها در ساير مناطق است. بر اين اساس اين نوشتار به‌دنبال پاسخ به اين پرسش‌ها است كه آيا سياست خارجي ايران در قفقاز جنوبي تهاجمي است يا تدافعي؟ برداشت بازيگران رقيب از رفتار ايران در قفقاز جنوبي چگونه است؟ و بازخورد اين برداشت در سياست‌گذاري آن‌ها در برابر ايران چه خواهد بود؟ «رفتار ايران در قفقاز تدافعي است؛ اما فضاي كلي حاكم بر سياست خارجي ايران سبب شده است كه برداشتي تهاجمي از كنش ايران در قفقاز جنوبي شكل بگيرد؛ بنابراين بازيگران فعال در قفقاز جنوبي در مقابل سياست منطقه‌اي ايران رويكرد بازدارندگي به‌كار گرفته‌اند.» اين فرضيه در چارچوب نظريۀ ادراكي رابرت جرويس بررسي شده است. روش اين نوشتار  توصيفي تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و اينترنتي تدوين شده است.