تأثير گفتمان‎هاي هويتي روسيه بر نقش‌يابي اوراسيايي ايران

گفتمان‌هاي هويتي روسيه (غرب‏گرايي، دولت‏گرايي و اوراسياگرايي) در دوران پساشوروي با توليد نظام‌هاي معنايي، شيوۀ تفسير مادي و انگاره‌اي نظام سياسي اين كشور از اوراسيا و منطقه‎گرايي اوراسيايي را تعيين كرده‏اند. اين موضوع، فراتر از روند سازواري بي‎پايان رفتار منطقه‎اي روسيه با نظام‎هاي معنايي و گزاره‏هاي هويتي متفاوت، بازبيني و بازچينش مستمر فهرست دوستان/ دشمنان اين كشور به‌ويژه در منطقۀ اوراسيا را در پي داشته است. به‌دليل همسايگي مشترك ايران و روسيه با منطقۀ اوراسيا، مفهوم‌سازي‌هاي هويتي روسيه از ايران، بيش از همه، از چگونگي توليد و پردازش مادي معنايي گفتمان‎هاي هويتي اين كشور از منطقۀ اوراسيا ‌‌تأثير پذيرفته است. از جمله، تحت‏‌‌تأثير تحول هويت‌پايۀ نگرش روسيه به اوراسيا و منطقه‌گرايي در آن، نقش‌هاي مفروض براي ايران در سياست اوراسيايي روسيه و در نتيجه ترجيح‌دادن/ ندادن همكاري با آن در حوزه‌هاي موضوعي مختلف بارها دچار دگرديسي شده است. با وجود تفاوت در انديشه‏ورزي هويتي و عمل سياسي، قاعدۀ رفتاري ابزارگرايانه با ايران، توليد مشترك گفتمان‎هاي هويتي روسيه بوده است. اين قاعدۀ رفتاري، نتيجۀ يادگيري اجتماعي از فرايندهاي تعاملي ميان تعريف‏هاي هويتي پيشيني و تجربه‏هاي هويتي پسيني بوده و امكان روندسازي و نهادينگي را از عملكرد اوراسيايي ايران گرفته است. از اين‎رو، مشاركت ايران در منطقه‏گرايي‏هاي موجود اوراسيايي دستاورد اندكي داشته و ابتكار طرح‎هاي منطقه‏گرايانۀ جديد اوراسيايي از سوي اين كشور نيز موفقيتي در پي نداشته است. نوشتار پيش‏رو، با هدف فهم «نقش گفتمان‏هاي هويتي روسيه در نقش‎يابي اوراسيايي ايران»، به‌دنبال راستي‎آزمايي انگارۀ مبتني بر «نقش بازدارندگي اين گفتمان‏ها بر نقش‎يابي اوراسيايي ايران»است.