آموزه هاي نظريه اجتماعي – شناختي در بازيابي اطلاعات

The socio - cognitive theory in information retrieval

زمينه و هدف: نظريه اجتماعي – شناختي كه توسط يورلند و البرچتسن معرفي شده است، رسم متداول در ديدگاه شناختي سنتي را وارونه كرده‌است. نظريه اجتماعي – شناختي كاربران اطلاعات را در تعلقاتشان به فرهنگ‌هاي مختلف، ساختارهاي اجتماعي مختلف و حوزه‌هاي گوناگون دانش مد نظر قرار مي‌دهد. از اينرو هدف مقاله، توضيح چگونگي كاربرد نظريه اجتماعي - شناختي در بازيابي اطلاعات مي‌باشد. روش: با مطالعه مباني نظري و شناسايي مفاهيم، نظريه اجتماعي – شناختي، كاربرد آن در بازيابي اطلاعات تبيين شد. اين پژوهش از بعد روش شناسي تحقيق، توصيفي تحليلي، از منظر هدف، نظري و از منظر پارادايم، كيفي است. يافته‌ها: اين مطالعه نشان داد كه نظريه اجتماعي – شناختي در بازيابي مي‌تواند باعث سازماندهي شناختي و اجتماعي دانش و رده بندي موضوعي خاص شود. در هستي‌شناسي‌ها در تبديل اصطلاحنامه به هستي‌شناسي موثر است. در فرايند اطلاع‌يابي باعث در نظر گرفتن عوامل واسطه‌ي در رفتار اطلاع‌يابي مي‌شود. همچنين در ربط نيز در دخيل داشتن عامل‌هاي غير زباني در درك معني از قابليتهاي مناسبي برخوردار است. نتيجه‌گيري: نتيجه اين مطالعه نشان داد كه ديگر نمي‌توان فقط از طريق ديدگاه شناختي سنتي به بررسي مسائل مربوط به بازيابي اطلاعات، ربط و رفتار اطلاع‌يابي پرداخت و لازم است تا تمامي عوامل دخيل در نظريه اجتماعي – شناختي در مطالعات مربوط به اين حوزه‌ها مورد بررسي قرار گيرد.

Background and Aim: The socio-cognitive theory introduced in information science by Horland and Alberchtsen. The socio-cognitive view turns the traditional cognitive program upside down. The socio-cognitive theory emphasizes on different cultural and social structures of users. Hence, the aim of the article is to explain the role of socio - cognitive theory in information retrieval (IR). Method: The role of the socio - cognitive theory in information retrieval was determined by reviewing of relevant literature and identifying its concepts. The current research methodology is descriptive, analytical and theoretical. The research paradigm is qualitative. Results: The results revealed that the socio - cognitive theory can affect the information retrieval (IR), information behavior and relevancy. The socio - cognitive helps classification of a particular topic in information retrieval. It can change a thesaurus to ontology. Also, it can contribute to non-linguistic factors in understanding the meaning in ontologies and it can take account into the mediating factors in information-seeking behavior. Conclusion. The result of this study showed that we can not only examine issues related to information retrieval, relevancy and information behavior through the traditional cognitive views. We have to sure that all the cultures and social factors are examined in our studies about IR