مشوق ها و موانع بازگشت به كشور: بررسي موردي متخصصان مقيم ايالات متحدهٔ آمريكا

گام اول سياستگذاري براي بازگشت متخصصان شناخت موانع و مشوقهاي بازگشت و الگوهاي رفتاري متخصصان مقيم خارج از كشور است ولي در اين حيطه مطالعات كافي انجام نشده است. بر اساس مطالعهٔ كيفي صورت گرفته در اين مقاله، چند فرضيه در مورد موانع و مشوقها بدست‌ آمده‌ است و سپس با يك پيمايش منحصر به فرد از ايرانيان مقيم آمريكا مورد بررسي قرار گرفته‌ است. فرضيه‌ها از اين قرارند كه مهمترين مشوق بازگشت دلايل شخصي و ميهني افراد است؛ مهمترين مانع بازگشت كيفيت زندگي است؛ براي افرادي كه في‌الواقع در معرض تصميم به بازگشت يا عدم بازگشت هستند، موانع اقتصادي نقشي پررنگ دارند ولي به مرور زمان نقش اين موانع كمرنگ‌تر مي‌شود و نقش عواملي مانند كيفيت زندگي افزايش مي‌يابد و به طور كلي با طولاني شدن زمان اقامت احتمال بازگشت كاهش مي‌يابد؛ و آخر اين كه مستقل از مشوقها و موانع بازگشت، افراد تمايل دارند به پيشرفت ايران كمك كنند. نتايج حاصل از تحليل كمّي پاسخهاي بيش از هزار و پانصد ايراني مقيم آمريكا مؤيد اين فرضيه‌ها است: 1. مهم ترين مشوق بازگشت دلايل شخصي و ميهني افراد است؛ 2. مهم ترين مانع بازگشت كيفيت زندگي است؛ 3. براي افرادي كه في الواقع در معرض تصميم به بازگشت يا عدم بازگشت هستند، موانع اقتصادي نقشي پررنگ دارند ولي به مرور زمان نقش اين موانع كم رنگ تر مي شود و نقش عواملي مانند كيفيت زندگي افزايش مي يابد و به طور كلي با طولاني شدن زمان اقامت احتمال بازگشت كاهش مي يابد؛ 4. مستقل از مشوق ها و موانع بازگشت، افراد تمايل دارند به پيشرفت ايران كمك كنند.