مرجعيت؛ الگويي ايده‌آل براي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران

نويسنده اين مقاله با نقد ديدگاه ساختارگراي نئورئاليستي معتقد است، اگرچه الزامات ساختار نظام بين‌الملل، الگوي رقابت منطقه‌اي و در مرحله‌اي بالاتر الگوي هژموني را به نخبگان سياست خارجي ايران توصيه مي‌كند اما اولويت و هدف سياست خارجي ايران، رقابت با قدرت‌هاي منطقه‌اي و يا هژمون‌گرايي نيست. الزامات ناشي از فرهنگ و تمدن ايراني، تجربيات تاريخي، روندهاي داخلي و نظام باورهاي نخبگان سياسي در جمهوري اسلامي، الگوي مرجعيت منطقه اي را به عنوان هدف ايده‌آل براي سياست خارجي جمهوري اسلامي تجويز مي‌كند كه اين الگو با الگوي هژموني به غايت متفاوت است. مرجعيت، درست بر خلاف راهبرد هژموني از مؤلفه‌هاي فرهنگي و انساني آغاز مي‌شود و در عرصه مادي و عيني ظهور مي‌يابد. مرجعيت آغازي يك جانبه از سوي دولتي است كه حس عظمت فرهنگي و تمدني دارد و حس اعتماد به نفس اليت سياسي آن كشور براي حقانيت خود در ايفاء نقش مرجعيت منطقه‌اي بسيار بالاست. مرجعيت زماني محقق مي‌شود كه كشورهاي منطقه‌اي غيرمستقيم و به گونه‌هايي بر سيادت آن كشور اذعان كنند، جايگاه كشور مرجع را به مثابه يك تهديد نپندارند، به او اعتماد داشته باشند و حتي مشروعيت مداخله مثبت به كشور مرجع را در اختلافات منطقه‌اي و حتي امور داخلي خود بدهند...