بررسي تطبيقي جايگاه انسان در عرفان اسلامي و اگزيستانسياليسم (بر مبناي مثنوي حديقۀ سنايي و رمان تهوّع سارتر )

Comparative Study of Human Status in Islamic Mysticism and Existentialism (based on Sanni's Hadiqeh and Nausea Sartre's novel (

عرفان اسلامي به عنوان نمودِ ديني معرفت باطني (Esotericism)، ساحتِ حيات مادّي، جايگاه انسان در هستي و درنهايت، حيات آن جهاني او را مورد توجّه قرار داده است. وجودمداري يا اگزيستانسياليسم (Existentialism) نيز با اين دو ويژگي كه وجود را بر ماهيّت مقدّم مي داند و ديگر آنكه موضوعِ انديشه را انسان مي داند و نه موضوعات فلسفيِ صرف، تحقّق امكان هاي موجودِ انساني را مورد توجّه قرار داده است و از همين رو بيشتر شاخصه هاي اصلي اين مكتب فكري ازجمله توجّه به فرديّت، وضعيّتِ وجودي، آزادي، اخلاق و مسئوليتِ ناشي از آنها در اين مكتب بر محور يگانگيِ انسان مي گردد. اين پژوهش جايگاه انسان در دو جهان بيني مزبور را بر اساس حديقه و تهوع بررسي كرده و به يافته هايي از اين دست نايل آمده است كه با وجود تفاوت هاي بنيادين فكري، انسان همچون يگانة هستي، در هر دو مكتب فكري جايگاه والايي دارد. هر دو مكتب فكري در جهت دستيابي انسان به مراتب متعالي وجود، او را به پشت پازدن به حيات مادّي صرف فرا مي خوانند. سنايي، نيل به اين هدف را درگرو سلوك عرفاني و پيروي از شريعت و سارتر در رمان تهوّع، آن را در گرو پرداختن به امور متعالي ازجمله آفرينش هنري يا شركت در فرايند نوشتن مي داند.

Islamic mysticism, have taken deep-seated concepts such as the material life, the dignity of man in the universe and, ultimately, his universal life. Existentialism is considered attention to individuality, the status of existence, freedom, ethics and responsibility, are based on the unity of man. In this regard, Sana'i Ghaznavispoke in his work, "Hadiqeh al-Haqiqa", according to the position of man in the context of the mystical thought around it, and Sartre in his fiction "nausea" has been devoted to examining the status of man in the realm of being. This research attempts to make a comparative study of the position of man in the two worldviews on the basis of the works discussed. These findings suggest that, despite the fundamental differences in thought, human standing in both high and precious intellectual schools, as well as the one in existence, is discussed. Both schools of thought invoke him for the sake of human excellence and the transcendence of existential existence. Sanei seeks to achieve this goal in the mystical drive and follow the Shari'a and Sartre in the Nouveau novel, which he considers to be transcendental affairs, including the creation of art or the participation in the writing process