آموزش زبان فارسي به خارجيان در مدرسة المهدي قم؛ يك الگوي بومي و كارآمد

ابداع روش هاي سهل و سريع فارسي آموزي يكي از راهبردهاي مورد تأكيد نقشة جامع علمي كشور براي گسترش زبان فارسي در جهان است. دستيابي به اين مهم، مستلزم مستندسازي وضع موجود و كشف نقاط قوت و ضعف برنامه هاي آموزش زبان فارسي به خارجيان است. مقالة حاضر، در همين راستا، به مطالعه برنامه درسي و روش تدريس مدرسه المهدي قم، كه باسابقه ترين موسسة آموزش زبان فارسي به خارجيان است، پرداخته است. براي اين منظور،يك پرسشنامة محقق ساخته مشتمل بر 137 گويه/سؤال طراحي گرديد. اين سؤالات، بر اساس مجموعة فنون آموزشيِ شناخته شده در روش هاي متداول آموزش زبان دوم/خارجي(لارسن فريمن و .... 2011 ) طراحي گرديد ه اند و شاخص هايي مثل نقش زبان آموز، نقش معلم، فرآيندهاي آموزشي، جايگاه فرهنگ، نوع بازخورد و نحوة ارزشيابي را نشان ميدهند. پس از مشاهدة 60 كلاس آموزشي و ارزيابي هر يك از 137 فن مندرج در پرسشنامه در اين كلاس ها، ميزان كاربرد هر يك از اين فنون در قالب نسخه 19 برنامة SPSS محاسبه گرديد. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه برنامة درسي و روش تدريس مدرسه المهدي قم، با سير تكويني برنامه هاي درسي و روش هاي تدريس همسو است. حذف نسبي دستور در دوره آموزش عمومي اين موسسه، و بازگشت آگاهانه به آموزش دستور در دورة تمهيديه، دقيقا همسو با سير تكويني برنامه هاي درسي است. بعلاوه، آموزش محتوا به زبان فارسي در دورة تمهيديه و بهره گيري از محتوا براي تقويت توانش زبان فارسي دقيقاَ همسو با شيوه هايي مثل غرقه سازي (در رويكرد محتوامحور) و آموزش تكليف محور است. تنوع فنون آموزشي در مدرسة المهدي قم حاكي از اين نكته مهم است كه در اين مدرسه هم ديدگاه هاي سنتي، مثل روش دستور-ترجمه، رايج هستند و هم ديدگاه هاي نوين. اين تنوع مي تواند يك نقطه قوت منحصر بفرد باشد زيرا فارسي آموزان را متناسب با نوع نظام آموزشي حوز ه هاي علميه تربيت ميكند.