نقد روايات فقهي منقول از علي بن ابي‌طالب(ع) در تفسير الدر المنثور

A Critique of Jurisprudential Narrations Quoted from Ali Ibn Abi Tālib in Al-Dorr Al-Manthur

تفسير الدر المنثور سيوطي از تفاسير روايي اهل تسنن و از جمله تفاسير ترتيبي است كه در آن، روايات بدون هيچ اظهار نظري ذيل آيات، نقل شده است. سيوطي، روايات فراواني از رسول خدا(ص)، صحابه، تابعان و تابعان تابعان نقل كرده است. همچنين رواياتي از حضرت علي(ع) و ديگر ائمۀ معصومين(ع) ذكر كرده است. وجود اسرائيليات و روايات جعلي در اين تفسير و نسبت دادن آن به برخي از ائمۀ معصومين(ع)، عاملي شد تا در اين جستار، به بررسي و نقد روايات فقهي منقول از اميرالمؤمنين(ع) پرداخته و در اين ميان، روايات صحيح از سقيم باز شناخته شود؛ بنابراين مواردي از قبيلِ گفتن آمين در نماز بعد از سورۀ حمد، معناي واژۀ «قرء» در آيۀ 228 سورۀ بقره، نحوۀ وقوع طلاق سوم، نهي از متعه، حكم ازدواج با مادر همسر و ربيبه، حرمت ازدواج با دو خواهر برده، شستن پا در وضو از جمله روايات معارض است كه در بوتۀ نقد قرار گرفته است.

The Quranic exegesis, Al-Dorr Al-Manthur written by Suyuti is one of the Sunni narrative exegeses that expresses narrations related to the verses without any comment. Suyuti has mentioned many narrations from the Prophet, the companions, followers, and their followers. He also mentions some narrations from Ali and other infallible Imams. Israelites and fabricated narrations in this exegesis, which are attributed to infallible Imams, cause this study to examine and criticize jurisprudential narrations related from Imam Ali. This article has sought to separate genuine narrations from weak ones. Accordingly, some instances of doubtful narrations which are criticized in this study are as follows: saying "amen" after reciting the Surah Al-Hamd (= the Opening) in the prayer, the meaning of a “qara” in the verse 228 of Surah Al-Baghara, conditions of third divorce, prohibition of the temporary marriage, judgment of marrying mother-in-law and stepdaughter, prohibition of marrying two slave sisters, and washing feet in ritual ablution.