زيست پذيري كلان شهر مشهد بر اساس شاخص سلامت

The livability of Mashhad metropolis in north-east of Iran with emphasis on health indicator

زمينه و هدف : بهداشت و خدمات اجتماعي دامنه وسيعي نظير بهداشت و درمان، مراقبت از كودكان و جوانان، خدمات براي مادران، سازمان‌هاي شهروندي، مراكز اجتماعي و امكانات عمومي دارد. زيست‌پذيري را مي‌توان ويژگي‌هاي محيط شهري كه آن را مكاني جذاب براي زندگي مي‌كند؛ دانست. اين مطالعه به منظور تحليل زيست پذيري كلان شهر مشهد بر اساس شاخص سلامت انجام شد. روش بررسي : در اين مطالعه توصيفي - تحليلي نقشه‌هاي مربوط به وضعيت هر كدام از زير شاخص‌هاي عيني شامل توزيع فضايي بيمارستان، درمانگاه، پايگاه بهداشت، پايگاه اورژانس و سرويس بهداشتي براساس محدوده مناطق كلان‌شهر مشهد (13 منطقه) با استفاده از نرم‌افزار GIS ترسيم شد. براي شاخص ذهني بهداشت و سلامت شامل سلامت جسمي، احساس آرامش، خدمات سلامت و رضايت از سلامت از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. حجم نمونه در كل مناطق شهر مشهد برابر با 402 نفر بود. يافته‌ها : 39 درصد از مناطق شهر مشهد در سطح بسيار نامطلوب از نظر زيست پذيري شهري قرار داشتند. منطقه 13 كلان‌شهر مشهد، بهترين منطقه از نظر شاخص سلامت تعيين شد. پس از منطقه 13، مناطق 8 و 11 به لحاظ شاخص سلامت داراي بهترين شرايط بودند. بدترين منطقه از نظر شاخص سلامت، به ترتيب مناطق 4، 6 و 3 تعيين شدند. نتيجه‌گيري : زيست پذيري كلان شهر مشهد براساس شاخص سلامت در وضعيت مطلوبي قرار ندارد. شهر زيست‌پذير به لحاظ شاخص سلامت با توجه به ابعاد ذهني و عيني در كنار هم محقق مي‌گردد و زيست‌پذيري داراي روندي پويا، يكپارچه و پيوسته است.

Background and Objective: Health and social services have broad domain like encompassing healthcare, childcare and youth services, maternal services, senior citizen organizations, community centers and public amenities. Livability can be considered as the characteristics of the urban environment, which makes it an attractive place to live. This study was conducted to analysis of the urban livability of Mashhad in north-east of Iran metropolis based on health indicator. Methods: In this descriptive-analytical study the maps related to the status of each of objective subindicators including Spatial distribution of hospital, clinic, health center, emergency center and toilet based on the limits of Mashhad metropolis's zones (13 zones) were drawn by using the GIS Software. For mental indicator of health including physical health, relaxation, health services and satisfaction of health was used questionnaire. The sample size in all zones of Mashhad was equal 402 persons. Results: 39% of Mashhad's zones are at health very unfavorable level with respect to the urban livability. The zone 13 of Mashhad metropolis was determined the best zone in terms of health indicator, followed by zones 8 and 11, respectively. In contrast, zones 4, 6 and 3 were determined the worst conditions in terms of health indicator, respectively. Conclusion: The livability of Mashhad metropolis is not in desirable status base on health indicator. The realization of Livable city in terms of health requires attention to both objective and subjective dimensions and Livability has dynamic, integrated and continuous process.