واكاوي نظريه اعيان ثابته نزد ابن عربي با روايات اماميه

مسئله خلقت و چگونگي آن از مسائل پيچيده است كه هميشه ذهن انديشمندان مقاله را به خود مشغول ساخته است؛ پيچيدگي مسئله زماني مضاعف مي شود كه با مسئله علم الهي درآميخته شود و سوالاتي پديد آورد مثل اينكه آيا خدا قبل از خلقت به موجودات علم داشته است. پاسخ منفي منجر به پذيرش جهل در خداوند مي شود و پاسخ مثبت پرسش جديدي را پيش روي ما باز مي كند كه نحوه علم الهي به موجودات، پيش از خلقت چگونه بوده است؟ به عبارتي ديگر، نحوه تقرر معلومات در علم الهي چگونه بوده است؟ زيرا فرض اول را عقلا نمي توان پذيرفت؛ بنابراين بايد درصدد تبيين فرض دوم بود. عرفا و فلاسفه مسلمان هر يك به نوبه خود در صدد تبيين مسئله مذكور برآمده اند كه حاصل اين تلاش ها در نظريات علم اجمالي درعين كشف تفصيلي صدرالمتالهين، صور مرتسمه شيخ الرييس ابن سينا، علم حضوري اشراقي شيخ اشراق سهروري، اعيان ثابته منسوب به شيخ اكبر ابن عربي نمايان شده است كه بطور اجمالي در مقاله به آنها پرداخته شده است. ولي نگاه تفصيلي بر روي نظريه اعيان ثابته انجام شده است. در نگاه شيعي هر كلامي كه از غير معصوم صادر يا به معصوم منتسب نشود، خالي از لغزش نخواهد بود و كلام معصومين: يگانه مصداق كلام عاري از عيب مي باشد. بنابراين كوشش نويسنده بر آن بوده كه ابتدا ديدگاه اعيان ثابته را تبيين و پس از آن در پرتو احاديث، مورد تامل دوباره قرار دهد. نتيجه اين بازنگري دوباره با رويكرد روايي، كشف تعرضاتي مانند مسئله بداء، دعاء، حدوث عالم، خلقت بدون الگو، علم بلا معلوم با اعيان ثابته بوده است.