اثر زئوليت طبيعي بر جذب مس و منگنز توسط گندم در خاك هاي آلوده مناطق جنگي

Effect of Natural Zeolite on Wheat Uptake of Copper and Manganese in Contaminated Soils of War Zones

از محدوديت­هاي اصلي كشت گياهان زراعي به خصوص گندم در خاك­هاي آلوده مناطق جنگي وجود غلظت ­هاي بالاي فلزات سنگين به خصوص منگنز و مس مي­باشد كه با ورود به چرخه حياتي گياه باعث سميت گياه و به خطر انداختن امنيت غذايي جامعه مي­گردد. هدف از اين پژوهش بررسي اثر زئوليت طبيعي بر جذب مس و منگنز خاك‌هاي آلوده مناطق جنگي توسط گندم مي­باشد. اين آزمايش بصورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار براي هر گلدان در مزرعه پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي اهواز در سال زراعي 95-1394 اجرا گرديد. تيمارها شامل چهار سطح زئوليت شامل: صفر (a1)، 0/5% (a2)، 1/5% (a3) و 2/5% (a4) از وزن خاك و دو سطح خاك شامل: خاك هاي آلوده مناطق جنگي مربوط به خط مقدم جبهه (b2) و سطح ديگر مربوط به خاك‌هاي بدون آلودگي(b1) پشت خط مقدم جبهه انجام پذيرفت. نتايج نشان داد كه خاك هاي آلوده مناطق جنگي موجب افزايش معني‌دار غلظت مس و منگنز در ريشه و اندام هوائي گندم شده بود. همچنين كاربرد مقادير بيشتر زئوليت باعث كاهش معني‌دار غلظت مس و منگنز و افزايش وزن خشك ريشه و اندام هوائي شد.

Among the main limitations for growing crops, especially wheat, in soils of the previous war zones is the presence of high concentrations of heavy metals, particularly manganese and copper. These metals enter plant organs and cause toxicity and endanger the food security of the consumers. One of the approaches for modification of these contaminated soils is application of zeolite. The aim of this research was investigation of the effect of natural zeolite on uptake of Cu and Mn from contaminated soils of war zones by wheat. The experiment was performed in a completely randomized design with three replications for each pot in research field of Islamic Azad University of Ahvaz during 2015-16 crop season. Treatments were four levels of zeolite including: a1) zero, a2) 0.5%, a3) 1.5%, and a4) 2.5 percent of soil weight and two soil samples containing soils contaminated from front lines of war zones (b2) and uncontaminated soils (b1). Results showed that in contaminated soils of war zones, the concentrations of Mn and Cu increased in roots and shoots of wheat, significantly. Also, the application of higher amounts of zeolite significantly reduced the concentration of Cu and Mn and increased root and shoot dry weight.