الگوي تجمع ماده خشك و سرعت رشد محصول پياز در اثر برگ‌پاشي با منابع مختلف روي

Dry Matter Accumulation Pattern and Growth Rate of Onion as Affected by Foliar Application of Various Zn Fertilizer Sources

الگوي تجمع ماده خشك و سرعت رشد محصول از ويژگي­هاي مهم مؤثر بر توليد بهينه محصول هستند. تغذيه گياه تأثير قابل ملاحظه ­اي بر الگوي رشد گياه دارد. در اين پژوهش، تأثير برگ­ پاشي روي (Zn) از منابع سولفات روي و كمپلكس­ هاي سنتزيمتيونين-روي و ليزين-روي بر الگوي تجمع ماده خشك، سرعت رشد محصول و برخي ديگر از شاخص­هاي رشد پياز (Allium cepa L.) پريماورا بررسي شد. برگ­پاشي روي (با غلظت 5 در هزار) در دو نوبت، اوايل دوره رشد سريع گياه (در مرحله رشد پهنك) و اوايل دوره تشكيل سوخ انجام گرفت. نتايج نشان داد كه مرحله رشد كند تا 128 روز بعد از جوانه­ زني ادامه داشت و سپس مرحله رشد سريع برگ آغاز شد. بيشترين شاخص سطح برگ (3/44)، سرعت رشد سوخ (31/30 گرم در متر مربع در روز)، سرعت رشد محصول (40/70 گرم در متر مربع در روز)، سرعت نسبي گياه (0/0966 گرم در گرم در روز) و زيست­ توده كل با برگ­ پاشي ليزين-روي حاصل شد. به همين دليل بيشينه زيست ­توده كل (14/87 كيلوگرم در مترمربع)مربوط به اين تيمار بود. برگ­ پاشي روي تأثير معني­داري بر زمان تشكيل سوخ نداشت. مقايسه الگوي تجمع ماده خشك در بين تيمارهاي مختلف نشان داد كه برگ­ پاشي آمينوكلات ليزين-روي باعث افزايش معني­دار وزن خشك گياه (33 درصد در مقايسه با شاهد) شد و اين روند تا انتهاي فصل رشد نيز ادامه داشت. براساس نتايج بدست آمده، برگ­پاشي ليزين-روي بر الگوي رشد گياه تأثير داشته و با بهبود شاخص­هاي تجمع ماده خشك، شاخص سطح برگ، سرعت رشد سوخ و سرعت رشد محصول، سبب توليد بيشترين زيست ­توده كل در بين تيمارهاي مورد آزمايش شد. برگ ­پاشي آمينوكلات متيونين-روي نيز باعث افزايش معني ­دار زيست توده كل و كيفيت سوخ شد در حالي­كه برگ­ پاشي سولفات روي فقط سبب افزايش معني­ دار غلظت روي در سوخ پياز گرديد. با توجه به نتايج اين پژوهش، برگ­پاشي با آمينوكلات ليزين-روي براي بهبود عملكرد و كيفيت پياز در خاك ­هاي آهكي داراي كمبود روي توصيه مي­ شود.

The pattern of dry matter accumulation and crop growth rate are important characteristics affecting optimal crop production. Plant nutrition has a significant impact on plant growth pattern. In this research, the effect of foliar application of Zn in the form of ZnSO4 and synthetic complexes of methionine- Zn (Zn-Met) and lysine-Zn (Zn-Lys) on pattern of dry matter accumulation, crop growth rate, and other growth indicators of onion (Allium cepa L. cv. Primavera) was evaluated. Foliar Zn application at a concentration of 0.5 % was performed at two stages: once at the early rapid vegetative growth stage (at stage of leaf blade growth), and the other at the early bulbing. The results indicated that, at all fertilizer treatments, the slow growth period lasted 128 days after seed germination followed by the rapid growth period. The maximum leaf area index (LAI) (3.44), bulb growth rate (31.30 g m-2 day-1), crop growth rate (40.70 g m-2 day-1), relative growth rate (0.0966 g g-1 day-1) and total biomass was obtained at the Zn-Lys treatment. For this reason, the highest total biomass (14.87 kg m-2) belonged to this treatment. Foliar application of Zn treatments was ineffective on the bulbing time. Among different treatments, the pattern of dry matter accumulation showed that Zn-Lys complex resulted in significant increase of plant dry mass (33% over the control treatment), and this trend continued until the end of the growing season. According to the results, foliar spray of Zn-Lys complex affected the growth pattern of onion and thereby resulted in significant improvement of dry matter accumulation, LAI, bulb growth rate, and crop growth rate. The highest total biomass was also produced in the Zn-Lys treatment. Also, Zn-Met complex significantly increased total biomass and blub quality but zinc sulfate only significantly increased zinc concentration in onion bulb. According to the results of this research, foliar spray of Zn-Lys complex is recommended for improving onion yield and quality in zinc deficient calcareous soils.