معماري و كرختي محيطي

معماري بدون حضور مخاطب و واكنش فعال وي شكل نمي گيرد و براي اميد به ارتقاء معماري محيط، نيازمند مطالعه واكنش هاي داوطلبان و استفاده از پس­خوراند آن در روند طراحي فضا هستيم. در ميان انواع واكنش هاي مخاطب، واكنش غيرفعال او كه نتيجه ناآگاهي، حساسيت نداشتن و بي تفاوتي نسبت به برخي وجوه محيط است و «كرختي محيطي» خوانده مي شود، به دليل مسكوت و پنهان بودن كمتر نمايان است و درحد واكنش هاي منفي اشخاص، خطرساز محسوب نمي گردد. اما بي توجهي، كرختي و انفعال مخاطب كه غالبا هم نسبت به وجوه عالي كيفيت محيط رخ مي دهد مي تواند در درازمدت طوري محيط را نزول دهد كه موجب درخطر افتادن سلامت فرد و تمايل او به ترك محيط گردد. عوامل تاثيرگذار بر ايجاد كرختي محيطي، فقط مولفه­هاي فردي را دربرنمي گيرند بلكه فاكتورهاي فردي در تركيب با ويژگي هاي طرح محيط مصنوع است كه كرختي را توليد و تقويت مي­كنند. معماري نيز در اين زمينه نقش دارد و اگر معمار تحت تاثير محدوديت و تنگناهاي شرايط محيط، در طراحي تساهل كند، امكان پديد آمدن كرختي افزايش مي يابد. «عدم تامين الزامات اوليه و ضروريات مورد نياز مخاطب»، «تكرار و تعدد مصاديق معماري با كيفيت نازل»، «اضافه بار محيطي و ازدحام»، «فقدان برانگيختگي عاطفي در محيط»، «قابليت پايين محيط در تغيير پذيري و نو شدن»، و «عدم مشاركت محيط در توليد حس تعلق» عواملي هستند كه از طرح معماري محيط نشات گرفته و در اين مقاله به عنوان خاستگاه هاي كرختي در رابطه با معماري مطرح شده اند. مطالعه در اين عوامل ما را به اين نكته رهنمون مي كند كه بحراني­ترين فضاهايي كه معماران بايد نسبت به احتمال توليد پديده كرختي محيطي در آن ها حساس باشند و براي جلوگيري از بروز آن اقدام كنند، فضاهاي محدود، حمايتي و ارزان قيمت مانند "مسكن حداقل" هستند.