نقد جايگاه بناهاي ميان‌افزا در محوطه‌هاي تاريخي از منظر اسناد بين‌المللي

موضوع مرمت در طي تاريخ تطّور خود به موازات توسعه دانش و تجربه بشري و طي فراز و نشيب­ها، به تدريج به حوزه­هاي وسيع­تري گسترش يافت. نظريه­پردازي­ها و شكل­گيري تجارب گوناگون مرمت در جاي جاي جهان از قرن هيجده به بعد و به ويژه در نيمه‌ي اول قرن گذشته‌ي ميلادي و در عرصه­هاي معماري و شهرسازي، غنا و پشتوانه‌ي عظيمي را براي اين دانش رقم زد. ايجاد نهادهاي جهاني، تسهيل روابط بين‌الملل و شكل­گيري توافقنامه­هاي متعدد جهاني در اين سده، زمينه­ساز گسترش هرچه بيشتر دانش و تجربه‌ي مرمت، همگرايي، تحولات وسيع و چاره­جويي مسائل مشترك در بين جوامع گرديد. موضوع چگونگي شكل­گيري ساختارهاي جديد در محوطه­هاي تاريخي از جمله مسائل مطرح در اين اسناد جهاني بوده است. از حدود سه دهه پيش، گله از فراواني واحدهاي مخروبه در بافت­هاي تاريخي و بلاتكليفي مالكين در «چگونه ساختن» در ادبيات مرمت شهري كشور گزارش شده است. همين مسأله در انفعال جامعه‌ي دانشگاهي، دستگاه­هاي مسئول و مديريت شهرهاي تاريخي در سالهاي اخير به گسترش بسيار در مقياس «پهنه­هاي فرسوده­‌ي» تاريخي منتهي گرديده است. بيم آن مي­رود كه تأخير بيشتر به نفي تداوم، هويت تاريخي و جايگزيني «شهرسازي تعويضي» در اين عرصه­ها بيانجامد. كندوكاو اسناد جهاني شكل گرفته طي قريب هفت دهه در قرن گذشته فرصت و پشتوانه مغتنمي است كه اين نقطه نظرات استخراج و به كار بسته شوند. «چگونگي و معيارهاي طراحي و شكل­گيري بناهاي ميان­افزا در محوطه­هاي تاريخي از منظر اسناد بين‌المللي» سؤال تحقيق حاضر است. روش علمي تحقيق بصورت تحليل محتوا است. تعاريف پايه در زمينه‌ي نوسازي و بافت‌هاي تاريخي در اين مقاله به علت جلوگيري از اطاله‌ي كلام و با فرض دانش پايه‌اي مخاطب متحصص حذف گرديده است. طي اين روش و به منظور تحقق اهداف پژوهش، داده‌هاي تحقيق مشتمل بر مواد و مفاد قطعنامه‌ها، دستورالعمل‌ها، منشورها و ساير اسناد راهبردي مربوط كه در خصوص نوسازي در بافت‌هاي تاريخي نظرها و پيشنهادهايي در پي داشته اند، تحليل گرديده‌اند. مطالعه‌ي اين پژوهش كتابخانه­اي و روش آن يافته­اندوزي و با استناد به همين اسناد و توافقنامه­هاي جهاني بوده است. براساس مطالعات اوليه، معاهدات مرتبط گزينش و تحليل شده اند. در نهايت با تحليل داده­هاي گردآوري شده، طبقه­بندي اسناد مذكور از منظر نفي، پذيرش و يا تشويق ساختارهاي جديد در محوطه­هاي تاريخي تدوين و با تحليل هريك نتيجه‌گيري‌ و نتايج لازم اتخاذ گرديده است. همچنين عرضه ي وجوه مشترك، توصيه­ها و راهكارهاي اساسي، و ذكر كاستي­هاي آنان، به انضمام معرفي اسناد واجد راهكارهاي اجرايي همساز و همسان با نيازهاي جامعه‌ي ايران از نتايج ديگر اين پژوهش است