كندوكاو در نقش دولت و اهداف غيررسمي در برنامه‌ريزي شهري ايران

اين نوشتار، نگاهي انتقادي به فرايند سنتي برنامه‌ريزي شهري دارد و تلاش ما معطوف به ارتقاي جايگاه برنامه‌ريزي شهري در ايران است. اين مقاله با تاكيد بر نقش ناديده گرفته شده ي عامل قدرت در فرايند سنتي برنامه‌ريزي شهري نشان مي‌دهد كه چگونه برنامه‌ريزي شهري متداول، تحت تاثير اين عامل، از فرايند مورد ‌انتظار حاميانشان منحرف مي‌شود و قدرتمندان در آن دست بالا را در اختيار مي‌گيرند. در اين مطالعه، نقش قدرت، با توجه به اهداف مداخله‌ي دولت در فرايند برنامه‌ريزي شهري، از طريق تركيب نظريه‌ي سنتي قدرت، نظريه فوكو و نظريه‌ي سه‌بعدي قدرت استيون لوكس، تشريح شده است. ازآنجاكه اين دست از مطالعات نياز به مفهوم‌سازي قدرت به منظور نشان‌دادن قدرت ساختاري و اقداماتِ دولتي در فرايند برنامه‌ريزي دارند، اين مهم از طريق مصاحبه­ي عميق با مديران عامل پانزده شركت بزرگ مهندسان مشاور شهرسازي دنبال شد كه در ارتباط بلافصل با دولت (كارفرما) هستند. ما نشان داده‌ايم كه چگونه اين اهداف دولت، درنهايت منجر به تغيير مسير فرايند برنامه‌ريزي شهري مي‌شوند و دولت را در جايگاه عامل برتر قدرت و يك ذي‌نفع، مطرح مي‌كند. همچنين اين‌كه چگونه دولت مسير برنامه‌ريزي را مطابق با خواست خود تعيين مي‌كند و شانه‌به‌شانه‌ي ساير رقبا در عرصه‌ي عمومي و در كنار ساير ذي‌نفعان عمومي و خصوصي به رقابت مي‌پردازد و منافع عمومي در مفهوم گسترده و دربرگيرنده­اش مصالحه مي كند و آن را به حاشيه مي راند.