بررسي تطبيقي تأثير توسعه آموزشي بر توسعه ايران و كشورهاي منتخب

در اين پژوهش به‌منظور بررسي تأثير آموزش بر توسعه، در بازه زماني 2015-1980 در ايران و 11 كشور منتخب، اثر متغيرهاي آموزشي (نرخ باسوادي، تعداد دانشجويان و هزينه آموزش عالي) بر روي توسعه مورد تحليل قرار گرفته و با استفاده از تحليل طولي و پانل ديتا، مدل موردنظر برازش داده شده است. مطابق يافته­ هاي پژوهش از طريق تحليل داده‌ها توسط نرم‌افزار R و روش تحليل واريانس در شاخص‌هاي آموزش و توسعه اختلاف معناداري مشاهده شد. بر اساس مدل پانلي برازش داده شده بيشترين تأثير را آموزش عمومي (نرخ سواد) و پس‌ازآن شاخص هزينه ­هاي دولت در آموزش عالي بر توسعه داشتند. كشورهاي انگلستان، ايالات‌متحده و ژاپن كه داراي سابقه بيش­تري در امر توسعه آموزشي هستند، ازنظر شاخص­هاي توسعه هم در وضعيت بالاتري قرار داشتند. ضرايب تأثيرگذاري شاخص‌هاي آموزشي بر توسعه در زمينه آموزش­هاي عمومي بيانگر اين بود كه كوچك‌ترين تغيير در سطح سواد اثر بيش­تري روي شاخص توسعه در كشورهاي توسعه يافته دارد؛ اما با توجه به پايين بودن نسبي سطح سواد در كشورهايي نظير ايران، هند و مصر هنوز فضاي زيادي براي سياست­گذاري در آموزش عمومي جهت تأثيرگذاري بر توسعه وجود دارد. كشورهايي كه داراي رشد شتابان و معاصر در توسعه آموزشي هستند (كره جنوبي، چين، تركيه و برزيل) در ميانه اين دو طيف قرار داشتند. ازنظر تأثيرگذاري آموزش عالي بر توسعه، ضرايب كشورهاي كمتر توسعه يافته اغلب بيشتر از كشورهاي توسعه يافته بود. كشور ايران عليرغم اينكه در دوره مذكور با رشد فزاينده تعداد دانشجويان مواجه بود، شاخص توسعه از رشد مناسبي برخوردار نبود و ضرايب مربوط به شاخص آموزش عالي در مقدار پايين­تري نسبت به آنچه انتظار مي­رود قرار گرفته بود. اين بدين معنا است كه عليرغم گسترش آموزش عالي ديگر عوامل منجر به توسعه در كشور فراهم نبوده و امكان پر كردن شكاف علمي و فنآورانه به وجود نيامده است.