بررسي كوشك هشت بهشت اصفهان از مقام نظرگاه

كوشك هشت بهشت يكي از بناهاي باغ هاي دولت خانة صفوي در اصفهان است و در ميانة باغ بلبل قرار بوده است. اگرچه امروزه تنها كوشك به جاي مانده و باغ بلبل با تغييرات بسيار به بوستاني شهري تبديل شده، اما مي توان با بررسي هاي ميدانيِ كوشك و بررسي اسناد تاريخي مرتبط، از چگونگي ارتباط اين بنا با باغ بلبل آگاه شد. موضوع اين مقاله استخراج و خوانش آداب معماري به كار رفته در اين كوشك است كه امكان نظارة كيفيِ طبيعتِ باغ را فراهم مي‌آورده است. به اين منظور، در ابتدا "نظرگاه" تعريف و شأن آن تبيين شده است. سپس شرحي از كوشك هشت بهشت و باغ بلبل بيان شده و پس از آن، رابطة ميان كوشك و باغ، مبتني بر فعل نظر و در دو وجه ديدن و نديدن بررسي شده است. آداب استخراجي از اين بررسي، حاوي نكاتي قابل توجه در زمينة چگونگي برقراري ارتباط ميان معماري و طبيعت است. در نهايت در پژوهش حاضر نشان داده مي‌شود، آداب معماري اين بنا چنان است كه از آن نظرگاهي فاخر و گشوده به باغ ساخته و آن را شايستة مقام كوشك كرده است تا بتوان نظارة طبيعت را كه وجه مهمي از ارتباط انسان ، طبيعت و معماري در باغ ايراني است، در اين بنا در مرتبه‌اي شايان توجه ملاحظه كرد.