بررسي قابليت روش تحقيق كيو در شناسايي و اولويت‌بندي وجوه مؤثر بر طراحي مسكن روستايي، نمونۀ موردي: روستاي جيلان‌آباد از توابع اصفهان

اعمال انسان‌ها تابع ذهنيت آن‌ها در خصوص يك موضوع است. ارزش‌ها و به تبع آن تصميمات و اقدامات با تغيير ذهنيت افراد تغيير مي‌كنند. وجوه مؤثر در طرح و ساخت مسكن به شكل يك سري محدوديت­ها، امكانات، خواسته­ها، و نيازها در ذهن روستايي تأثير مي‌گذارد و منجر به تصميم‌گيري‌هاي وي در شكل و روش احداث مسكن مي­شود. بنا بر اين ذهنيت از يك طرف برآيند وجوه مؤثر و از طرف ديگر منشأ تصميمات اجرايي افراد در مورد مسكن است. لازم است تا با كاويدن ذهن افراد، با ماهيت ريشۀ اعمال، به وجوه مؤثر در تشكيل ذهنيت نيز دس يابيم. اين ذهنيت­ها در مناطق مختلف و براي افراد مختلف متفاوت است. خطاي معماري و طراحي نيز در بسياري از موارد، به دليل عرضۀ راهكارهاي مشابه براي افراد بسياري، بدون توجه به ويژگي­ها و ذهنيت­هاي فردي آن‌ها، اتفاق مي­افتد. اين پژوهش با معرفي روش كيو و ويژگي­ها و مراحل انجام آن، قابليت استفاده از اين روش در شناسايي و اولويت­بندي وجوه مؤثر بر طراحي مسكن روستايي را در يك روستاي نمونه مورد سنجش قرار داد. روش تحقيق كيو، در كنار ساير تلاش‌هاي معماران براي دسترسي به مكنونات ذهني كاربران طرح معماري، قابليت‌هايي دارد. نتيجه اينكه، با استفاده از روش كيو مي‌توان ميزان اهميت وجوه مؤثر در طرح مسكن در يك روستا را از زاويۀ ذهن روستاييان مشخص كرد. همچنين ذهن­كاوي منجر به استخراج برخي وجوه و دغدغه­هاي ذهني مؤثر در رفتارهاي مرتبط با احداث مسكن مردم يك روستا مي­شود كه توجه به آن نتايج مطلوبي را به دنبال خواهد داشت. تحقيق حاضر بر سنجش قابليت‌هاي كاربرد روش كيو متمركز است و هدف در آن كشف نيازهاي نمونۀ موردي تحقيق نيست، ولي آنچه در حاشيه و در خصوص نمونۀ مذكور حاصل شد، بيانگر وجود دو عامل مهم در مسكن روستايي روستاي جيلان­آباد از توابع اصفهان است. گروهي از روستاييان به دنبال سرپناه و حداقل­ها و خانه­اي با متراژ كم هستند و با محدوديت‌هاي قانوني درگيرند. در مقابل، گروه ديگر، به دنبال جايگاه اجتماعي و شاخص شدن در روستا، دغدغۀ احداث طبقات بيشتر براي مسكن را دارند و عناصر سمبليك را براي تعبيه در نماي خانه جستجو مي­كنند.