بررسي همديد وسيع ترين و مستمرترين يخبندان ايران در دوره 2004-1963

Synoptic Analysis of the Longest Pervasive Frost in Iran in Period 1963-2004

براساس يك اصل مكاني روزهايي كه 65 درصد و بيشتر از مساحت ايران دماي صفر و زير صفر درجه سانتيگراد داشته‌اند به عنوان روزهاي همراه با يخبندان فراگير تعريف شدند. براساس اين اصل مكاني مشاهده شد كه در سال 1964-1963 يك تداوم 37 روزه از يخبندان‌هاي فراگير از تاريخ 26 دسامبر 1963 تا 2 فوريه 1964 رخ داده است كه در طول دوره مورد مطالعه (2004-1963) در نوع خود منحصر به فرد بوده است. علاوه بر اين در طول اين دوره 37 روزه، فراگيرترين يخبندان ايران (90 درصد و بيشتر از مساحت ايران) از تاريخ 20 تا 24 ژانويه 1964 به وقوع پيوسته است. در اين مقاله به طور كلي الگوهاي همديد اين 37 روز و به طور خاص الگوهاي همديد آن پنج روز كه داراي فراگيرترين يخبندان‌هاي ايران بودند بررسي شد. با بررسي روز به روز نقشه هاي سطح 500 هكتوپاسكال و سطح زمين مشاهده گرديد كه در طول اين 37 روز در تراز 500 هكتوپاسكال و بر روي اروپا يك سيستم پرارتفاع كه در واقع يك سيستم بندالي امگايي شكل مي‌باشد حاكميت داشته است. موقعيت اين سامانه بندالي و نقشي كه اين سيستم در منحرف كردن امواج غربي از مسير اصلي خود به سوي ايران داشته است مهمترين بازيگر سطح فوقاني در ايجاد يخبندان‌هاي فراگير اين دوره بوده است. به طوريكه موقعيت ناوه هاي شرقي ايجاد شده توسط اين پشته و ريزش هواي سردي كه از قطب به سمت ايران صورت مي گيرد مسبب اين نوع از يخبندان‌هاي فراگير در ايران در سطوح فوقاني مي باشند. در سطح زمين نيز همواره يك سيستم پرفشار بر روي اروپا و يك سيستم ديگر بر روي آسيا در طول اين 37 روز حاكم بوده است كه در بيشتر روزها با يكديگر ادغام شده و يك نوار بسيار طويل پرفشار از شرق آسيا تا غرب اروپا را تشكيل مي دادند.