تحليل فضايي قابليت پياده‌روي - مطالعۀ موردي: منطقۀ 6 شهر تهران

قابليت پياده‌روي يك مفهوم برجسته و نوپا در ادبيات محيط انسان­ساخت و سلامت عمومي است، كه آن را سنجه­اي براي تعيين درجۀ زيرساخت محله در تشويق شهروندان به پياده‌روي تعريف مي‌كنند. تاكنون مطالعات بسياري در زمينۀ ميزان تحرك فيزيكي شهروندان و قابليت پياده‌روي انجام شده است؛ اما در اغلب آن­ها رابطۀ ويژگي­هاي محيط فيزيكي و ميزان پياده‌روي در مقياس محله­اي بررسي شده است. در اندكي نيز قابليت پياده‌روي محدوده­اي معين از شهر (مقياس مياني) را ارزيابي ذهني­ كرده‌اند. با توجه به اهميت بالاي شناخت وضع موجود قابليت پياده‌روي در سطح شهر، به منظور توسعۀ شبكۀ دسترسي پياده­ و در فقدان روش مناسب در اين زمينه، پژوهشگران در اين پژوهش به دنبال عرضۀ روشي مناسب براي ارزيابي عيني و تجزيه‌وتحليل كمّي مكان‌دار­ قابليت پياده‌روي، با قدرت تفكيك بالا، براي شبكۀ دسترسي در مقياس مياني هستند. به اين منظور، ابتدا پايگاه دادۀ جغرافيايي براي منطقۀ 6 شهر تهران، براي مطالعۀ موردي، گردآوري و تهيه شد. سپس پيشينۀ تحقيق و ادبيات پژوهش مرور و معيارهاي مؤثر بر قابليت پياده‌روي انتخاب گرديد. همچنين براي هر يك از معيارها با استفاده از روش‌هاي تحليل شبكه و يا آمار فضايي، لايه­هاي اطلاعاتي تهيه گرديد. سپس با استفاده از فرايند تحليل سلسله‌مراتبي، اين لايه­ها وزن‌دهي شد. در نهايت لايه­هاي اطلاعاتي تلفيق و نقشۀ قابليت پياده‌روي براي كل منطقۀ 6 شهر تهران تهيه و شاخص قابليت پياده‌روي به تفكيك محلات برآورد گرديد. بر اساس نتايج به­دست‌آمده، از روش‌هاي تحليل مكاني، مانند روش‌هاي موجود در آمار فضايي و تحليل شبكه، مي­توان به طور مؤثري براي ارزيابي عيني قابليت پياده‌روي در مقياس مياني استفاده كرد.