پديد آورندگان :
صالحي، حسن دانشگاه فردوسي مشهد - گروه مهندسي آب , رضاپور، ذوالفقار دانشگاه اصفهان , نامجو ، كيوان دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد
كليدواژه :
پهنه بندي اقليمي , تحليل عاملي , تحليل خوشه اي , استان كهگيلويه و بويراحمد
چكيده فارسي :
جهت توسعه و پيشرفت هر منطقه، قبل از هر اقدامي بايد از اوضاع اقليمي آن ناحيه، آگاهي و اطلاعات كافي وجود داشته باشد. به طور كلي اقليم يك منطقه، متوسط وضعيت هوا در آن منطقه است و دسترسي به متوسط وضعيت هوا در يك مكان خاص، نيازمند يك سري آمار و اطلاعات درازمدت هواشناسي است. عوامل جوي و اقليمي نظير دما، بارندگي، رطوبت و ... به طور مستقيم در فعاليت‌هاي انسان تأثير مي‌گذارد. به همين دليل لازم است تا در برنامه‌ريزي‌هاي مختلف، نقش پارامترهاي جوي به عنوان عاملي موثر در روند اجرايي برنامه‌ها مورد بررسي قرار گيرد. هدف از اين پژوهش، شناسايي مهمترين عناصر اقليمي تأثير گذار بر كليت اقليم استان كهگيلويه و بويراحمد و تفكيك مكاني ريز پهنه هاي اقليمي اين استان با بهره‌گيري از روش هاي آماري چند متغيره و تحليلهاي عاملي و خوشه اي بوده است. در اين تحقيق، ميانگين سالانه 48 عنصر اقليمي براي ايستگاه‌هاي داخل استان كهگيلويه و بويراحمد (ياسوج، دوگنبدان، دهدشت، سي سخت، ليكك، امامزاده جعفر) و همچنين بعضي ايستگاه‌هاي اطراف منطقه، داده‌هاي نقطه اي را فراهم آوردند. اين ماتريس 48*14 طي يك فرايند ميانيابي به ماتريس 48*627 روي سراسر استان تبديل شد. ماتريس اخير داده‌هاي پهنه اي را بدست آورده كه از آن به عنوان ورودي يك تحليل استفاده شد. تحليل مؤلفه‌هاي اصلي نشان داد كه 48 عنصر اقليمي استان را با توجه به همبستگي دروني ميان آنها، مي‌توان در پنج عامل خلاصه كرد. به اين ترتيب با تجزيه ماتريس همبستگي، ماتريس االگوي مكاني(ماتريس نمرات مؤلفه‌ها) به ابعاد 48*627 و ماتريس عناصر اقليمي تلفيقي ( ماتريس بارهاي مؤلفه‌ها) به ابعاد 5*48 بدست آمد. نتايج بررسي چهل و هشت عنصر اقليمي در مقياس سالانه نشان مي‌دهد كه اقليم استان كهگيلويه و بويراحمد حاصل پنج مؤلفه است كه به ترتيب اهميت عبارت‌اند از: 1- مؤلفه دمايي 2- مؤلفه ابري-بادي 3- مؤلفه رطوبت 4- بادي 5- غباري. در نهايت با اعمال تحليل خوشه‌اي بر روي ماتريس مكاني پنج مؤلفه اصلي، هشت خرده ناحيه اقليمي در استان كهگيلويه و بويراحمد شناسايي شد.
چكيده لاتين :
The main objective of Climate Zoning is to obtain a simple and also comprehensive framework of climatic elements in a region. Classic or traditional methods that have been pervasive in the past decades are not able to explain the reality of the climate of a geographic area. With the advancement of science and appearance of computer on the field of science studies, as well as the emergence of geographic information systems, applying multivariate methods (factor analysis, principal component analysis, cluster analysis, etc.) has been rampantly used on the zoning of climatic regions in the last two decades. These methods are comprehensive and more accurate than classical methods and also are easily applicable.
After reviewing the principal components analysis on 48 climatic elements, five components that have the most significant role in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province, had been identified. These factors, in order of importance, are: temperature component, cloud-wind component, moisture component, wind component, and dust component. Between all the climate elements, temperature and cloud-wind factors, with 61% and 19% of total variance respectively, have the major role in determining the climate diversity of the province. So that in the western half of the province, due to lower elevation and proximity to the hot deserts and lack of rainfall, the role of temperature is highlighted. While by moving to the eastern half of the province, the rainfall is increasing significantly. Regional classification of province’s climate from two to eight climate zones, can be considered and help in development decisions.
