بررسي اثرات بافت نورسته و هورمون‌هاي تنظيم كننده رشد گياهي در تكثير درون‌شيشه‌اي گيلاس وحشي (Prunus avium L.)

Effect of juvenile tissue and plant growth regulators on in vitro shoot proliferation of Pronus avium L

ضرورت تكثير تجاري گيلاس وحشي بهروش سنتي و يا ريزازديادي در احياء و توسعه جنگل‌ها و تهيه پايه براي پيوند ارقام تجاري گيلاس احساس مي‌شود. براي ريزازديادي و به‌‌منظور تهيه بافت نورسته (شاخسار درون‌شيشه‌اي) به‌عنوان هسته اوليه و شروع چرخه تكثير، كشت جنين بالغ مورد استفاده قرار گرفت. براي تهيه شاخسار، جنين‌هاي بالغ ايزوله شده به محيط كشت MS حاوي غلظت 30 و 60 گرم در ليتر ساكارز منتقل شد. تجزيه‌وتحليل ميانگين داده‌ها بر اساس آزمون t نشان داد كه اختلاف معني‌داري بين غلظت‌هاي ساكارز در سطح 5% وجود نداشت. محيط كشت MS حاوي 30 گرم در ليتر ساكارز موجب 70/4% جوانه‌زني جنين و موجب بيشترين رشد رويشي شاخسار پس از جوانه‌زني شد. تجزيه‌وتحليل داده‌ها بر اساس طرح فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي براي بيان اثرات هورمون‌هاي رشد گياهي در پرآوري، بيانگر وجود اختلاف معني‌دار در سطح يك درصد بين هورمون‌هاي رشد گياهي براي اندازه طول ساقه و براي تعداد ريزنمونه قابل استحصال است. محيط كشت MS حاوي 4 ميلي‌گرم در ليتر BA و 0/2 ميلي‌گرم در ليتر IBA موجب بيشترين رشد طولي ساقچه (5/86 سانتي‌متر) و بيشترين تعداد ريزنمونه (3/87) در چرخه پرآوري شد. گياهچه‌ها در ارتفاع 4 تا 5 سانتي‌متري پس از تهيه ريزنمونه (قطعات تكجوانه) در محيط كشت MS فاقد هورمون‌هاي رشد گياهي ريشه‌دار شده و پس از انجام سازگاري تدريجي موفق، به گلخانه منتقل شدند.

Propagation of Pronus avium L. through conventional micropropagation is essential for forest development and production of scion for grafting of commercial Pronus varieties. For micropropagation and production of juvenile tissue as an initial source of proliferation, mature embryo explants were used. For in vitro shoots preparation, isolated embryos of mature trees were transferred into MS medium containing 30 and 60 g/l sucrose. There were no significant differences between MS media containing 30 and 60g/l for percentage of embryo germination using t-Student test. Factorial analysis of collected data for further shoot proliferation indicated that there were highly significant differences between the used growth regulators for in vitro shoot length and number of produced explants at α=0.01 level. The highest average shoot length (5.86 cm) and the highest mean number of explants production were observed on MS medium supplemented with 4 mg/l BA and 0.2 mg/l IBA. Plantlet at 4 to 5 cm in height were rooted in MS hormone free medium and after successful acclimatization transferred to a green-house.