شناسايي صفات اثرگذار در بهبود عملكرد علوفه خشك در سه گونه از جنس آگروپيرون

Identification of effective traits for improving forage yield in three species of Agropyron genus

با هدف تعيين روابط بين عملكرد علوفه خشك و برخي صفات زراعي مرتبط با آن در جنس آگروپيرون، 31 جمعيت از سه گونه مختلف جنس آگروپيرون (A. desertorum، A. cristatum و A. elongatum) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه تحقيقاتي پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي شمالغرب و غرب كشور (تبريز) در سال‌هاي زراعي 94- 1393 ارزيابي شدند. ضرايب همبستگي نشان داد كه عملكرد علوفه خشك در گونه A. elongatum با قطر تاج‌پوش همبستگي مثبت و با صفت تعداد روز تا گرده‌افشاني همبستگي منفي معني‌دار داشت. در گونه‌هاي A. desertorum و A. cristatum نيز صفت عملكرد علوفه خشك، با تعداد ساقه همبستگي مثبت و با عرض برگ پرچم همبستگي منفي معني‌دار داشت. با استفاده از تجزيه رگرسيوني گام‌به‌گام، در گونه A. elongatum، بهترتيب صفات قطر تاج‌پوشش و تعداد روز تا گردهافشاني و در گونه‌هاي A. desertorum و A. cristatum، صفات تعداد ساقه و طول خوشه وارد مدل شدند. تجزيه مسير براي عملكرد علوفه خشك بهعنوان متغيّر تابع نشان داد كه در گونه A. elongatum صفت قطر تاج‌پوش داراي اثر مستقيم مثبت (0/61) و صفت تعداد روز تا گردهافشاني اثر مستقيم منفي (0/46-) و در گونه‌هاي A. desertorum و A. cristatum، تعداد ساقه اثر مستقيم مثبت (0/73) و طول خوشه اثر مستقيم منفي (0/44-) بر متغير تابع داشتند. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه در گونه A.elongatum، صفات قطر تاج‌پوش و تعداد روز تا گرده‌افشاني و در گونه‌هاي A. desertorum و A.cristatum، صفت تعداد ساقه تأثير بيشتري در عملكرد علوفه خشك داشته و مي‌توانند بهعنوان شاخص در گزينش ژنوتيپ‌هاي مطلوب استفاده شوند.

In order to determine relationship among forage dry matter yield and soeveral associated agronomic traits in Agropyron genus, 31 populations of three Agropyron species (A. desertorum, A. cristatum and A. elongatum) were evaluated in a randomized complete block design (RCBD) with three replications in research farm of Agricultural Biotechnology Research Institute of Northwest and West region of Iran- Tabriz. Correlation coefficients analysis showed that dry forage yield in A. elongatum, had significant positive correlation with canopy diameter and negative correlation with number of days to pollination. For A. desertorum and A. cristatum dry forage yield had also significant and positive correlation with number of stems and negative correlation with flag leaf width. Using stepwise regression analysis, in A. elongatum, canopy diameter and number of days to pollination and in A. desertorum and A. cristatum, number of stem and panicle length were entered into regression model. Path analysis for dry forage yield as a dependent variable, revealed that in A. elongatum canopy diameter had positive direct effect (0.61) and number of days to pollination had negative direct effect (-0.46) and in A. desertorum and A. cristatum, number of stems had positive direct effect (0.73) and panicle length had negative direct effect (-0.44) on dependent variable. Results showed that canopy diameter and the number of days to pollination in A. elongatum, and the number of stem in the A. desertorum and A. cristatum, had great effect in determining forage dry matter yield and therefore, could be recommended as indices in screening suitable genotypes.