ارزشيابي كيفي شبكه آبياري و زهكشي پاياب سدّ گاوشان در استان كرمانشاه

با مروري بر پروژه ­هاي توسعه روستايي در سطح جهان، به نظر مي­رسد كه همه ساله، بودجه ­هاي هنگفتي صرف احداث شبكه­هاي آبياري مي­شود. اما اينكه تا چه اندازه اين پروژه ­ها به اهداف از پيش تعيين شده خود رسيده باشند، مشخص نيست. يكي از اين طرح­ هاي عمراني، پروژه احداث شبكه­ هاي فرعي آبياري و زهكشي گاوشان در استان كرمانشاه است. هدف از اجراي اين طرح، ايجاد سيستم­ هاي آبياري تحت فشار، افزايش توليد در واحد سطح و ارتقاء درآمد بهره برداران، تبديل زمين­ه اي ديم به آبي، و افزايش تنوع كشت بوده است. هدف از اين تحقيق، ارزشيابي كيفي شبكه آبياري پاياب سدّ گاوشان بوده است. در اين مطالعه، از دو روستاي ماراب و الك با تكنيك ­هاي PRA (قدم زدن، نقشه اجتماعي، نقشه منابع، ماتريس زوجي و مصاحبه گروه متمركز) داده­هاي مورد نياز جمع­ آوري گرديد. به منظور اعتبار بخشي به يافته­ ها، سعي شد از تكنيك ­­هاي مختلف ارزيابي مشاركتي روستايي استفاده شود. روش نمونه ­گيري پژوهش نيز با استفاده از نمونه­ گيري نظري، صورت پذيرفت. بدين معنا كه حجم نمونه تا رسيدن به مرحله اشباع نظري پيش رفت (حدود 20 نفر از هر روستا). نتايج ارزشيابي نشان داد كه اين پروژه با سه مشكل عمده روبرو است: 1) مشكلات مربوط به پيمانكار؛ 2) مشكلات مربوط به برنامه­ ريزي و نظارت؛ 3) مشكلات مربوط به بهره­ بردارن. همچنين نتايج نشان داد كه اگر چه اجراي اين طرح در منطقه، با مشكلاتي همراه بوده است، اما با اين وجود، طرح توسعه سيستم­ هاي آبياري تحت فشار، به عنوان اولين طرح ملّي شبكه آبياري كه به طور متمركز هدايت مي­شود، توفيقات قابل توجهي داشته ­است. به عنوان مثال، ارتقاء فرهنگ كشت آبي، مسدود شدن تعداد قابل توجهي از چاه­ها، افزايش قيمت زمين­ ها در منطقه، گرايش به كشت آبي و درآمد بيشتر براي كشاورزان از مزيت­هاي اين طرح بوده­است.