اثرات روابط شهر و روستا بر تحولات اقتصادي و اجتماعي روستاهاي شهرستان آزادشهر

دامنه و نحوه روابط ميان شهر و روستا به صورت­هاي گوناگون بر شكل ­پذيري، رشد و توسعه سكونتگاه ­هاي روستايي و همچنين بر ساختار و كاركرد آنها اثرگذار است. با توجه به نقش اين روابط در فرآيند تحولات و توسعه كانون­ هاي شهري و روستايي، علاوه بر بررسي انواع و علل روابط، شناخت آثار و پيامدهاي اقتصادي، اجتماعي - فرهنگي و فضايي - كالبدي بر شهر و روستا و تلاش براي كاهش اثرات منفي اين روابط در راستاي ساماندهي آنها، زمينه ­ساز توسعه پايدار نواحي روستايي و شهري خواهد بود. پژوهش حاضر باهدف بررسي تغييرات اجتماعي، اقتصادي و كالبدي ناشي از روابط متقابل شهر و روستا بين نقطه شهري آزادشهر و بخش چشمه­ ساران انجام‌گرفته است. روش تحقيق توصيفي - تحليلي است و جامعه آماري آن را خانوارهاي ساكن در روستاهاي بخش چشمه­ ساران تشكيل مي­دهد كه با توجه به حجم جمعيتي آن طبق فرمول كوكران تعداد 323 نمونه تعيين و به‌طور تصادفي انتخاب‌شده است. روش بررسي در اين مقاله به دو صورت اسنادي (كتابخانه اي) و مطالعات پيمايشي (پرسشنامه) با ارزيابي 21 متغير در سه بُعد اجتماعي، اقتصادي و كالبدي بوده است. براي تجزيه‌وتحليل اطلاعات، علاوه بر آمارهاي توصيفي از آزمون كاي اسكوئر (خي­دو) استفاده شد. نتايج بيانگر تغييرات عمده­اي در قيمت زمين و مساكن روستايي، كاهش مالكيت بومي اراضي، قطعه‌قطعه شدن اراضي كشاورزي، انحراف از مشاغل كشاورزي، كاهش انسجام اجتماعي، اختلاط اقوام، تغييرات اساسي در پوشش­هاي سنتي، تغييرات اساسي در نما و معماري مساكن روستايي و افزايش تأثيرات محيط زيستي است. همچنين ميانگين دامنه اين تغييرات نيز بر اساس محاسبات آماري بين 16/9 درصد تا 65/6 درصد است.