تحليل همديد دماي پايه بارش برف در شمال غرب ايران

The synoptic - dynamic analysis of the base temperature for snowfall in down level of atmosphere in Northwest of Iran (1995-2008)

به منظور شناسايي و طبقه‌بندي الگوهاي همديدي ايجاد كننده برف شمال‌غرب كشورو استخراج دماي پايه آن، دماي ساعتي، بارش روزانه و هواي حاضر 12 ايستگاه منطقه در فصل سرد دوره 2008-1995 از سازمان هواشناسي كشور تهيه شد. با استفاده از يك زبان برنامه نويسي رايانه اي، بارش‌هاي برف از داده هاي هواي حاضر استخراج شد. بر اساس آستانه تعريف شده و قدرت فراگيري بارش برف در منطقه، 15 سامانه انتخاب شد. بر اساس تغييرات روند معدل دماي دو متري ايستگاه‌هاي منتخب كه از اين به بعد دماي سطحي ناميده مي شود، سامانه‌ها به دو گروه دسته بندي شدند. در گروه اول سامانه‌هايي قرار گرفتند كه معدل دماي سطحي ايستگاه‌هاي منتخب در آن از ساعتها قبل، زير صفر بوده و گروه دوم نيز سامانه‌هايي را شامل مي شود كه در آنها وقوع برف همزمان با كاهش معدل دماي سطحي به زير صفر رخ داده است. براي كاهش حجم مقاله از بين سامانه هاي انتخابي، فقط گرته هاي همديدي سامانه 20 دسامبر 2002 به عنوان سامانه معرف گروه اول و سامانه 18 نوامبر 2001، به عنوان سامانه معرف گروه دوم آورده شده است. نتايج حاصل از بررسي همديدي اين دو سامانه نشان مي دهد كه سامانه پرفشار سيبري در كاهش دماي سطحي يا سرمايش زمين در گروه اول نقش مهمي به عهده دارد بطوريكه از روزهاي قبل از بارش برف، پشته فشاري ناشي از پرفشار سيبري گسترش يافته و از سمت شمال‌شرق منطقه مطالعاتي را تحت تاثير قرار داده است. در سامانه معرف گروه دوم، عبور كم فشار شمالي در مجاورت پشته فشاري ناشي از پرفشار مهاجر اروپا به منطقه مطالعاتي عامل فرارفت هواي سرد به منطقه بوده است. از بررسي همديدي حالتهاي موردي مربوط به گروه اول مشخص شد كه در مواردي نيز، دماي سطحي ايستگاه‌هاي منتخب در اثر تركيب پشته هاي فشاري ناشي از پرفشار سيبري و پر فشار مهاجر اروپا كاهش يافته است. در گروه دوم نيز مواردي ديده شد كه پرفشار مهاجر اروپا به تنهائي سبب انتقال هواي سرد به منطقه مطالعاتي بوده است. شايان ذكر است كه دامنه زياد دماي پايه درگروه اول و دامنه كم آن درگروه دوم در موقع بارش برف و نيز دامنه كم آن در قبل و بعد از بارش در گروه اول و دامنه زياد آن در گروه دوم در قبل و بعد از بارش از ويژگيهاي سامانه‌هاي انتخابي است كه يكي ديگر از نتايج اين پژوهش مي باشد.